Monday, May 26, 2008



نامه رئيس کنگره آذربايجانيهاي جهان صابير روستمخانلي به رهبر ايران سيد علي خامنه اي
-------------------------------------------------------------------------------
صابير روستمخانلي ايرانين ديني ليدئرينه مکتوب يازيب: «بو ميلتدن و آللاهدان قورخون!»
-------------------------------------------------------------------------------

خالق شاعيري، ميللي مجليسين دئپوتاتي صابير روستمخانلي ايران ايسلام رئسپوبليکاسي‌نين ديني رهبري آيت الله سيد علي خامنه‌اي‌يه آچيق مکتوب يازيب. پارچالانميش دونيا آذربايجانلي‌لاري کونقرئسي‌نين بير بؤلومونونون داک صدري کيمي تانيديغي ص. روستمخانلي‌نين مکتوبو «525-جي قزئت»ين بوگونکو (30/04/2008) ساييندا و «مئديا فوروم» سيته‌سينده ده درج اولونوب. ایندی ایسه بو مکتوبون عرب‌الفاسينا کؤچورولموش متني‌ني گونئی آذربایجاندا یاشایان اوخوجولارين دا ديقتينه چاتديريريق.

حؤرمتلي جناب خامنه‌اي‌!

عؤمرون ائله ياشي گلير کي، اينسان اؤزوندن وظيفه‌جه يوخاريداکي‌لارين، اونا حؤکم ائده‌نين هئچ بيريني گؤرمور، باشي‌نين اوستونده تاج-تاختلار، پرئزيدئنت مؤوقئلري اولسا دا، نه حؤکمدار غضبي‌نين، نه جللاد قيلينجي‌نين هئچ بير معناسي قالمير، دونيانين بير-بيريندن او قدر ده چوخ فرقلنمه‌ين وارييلا يوخونون، آغاليقلا قوللوغون فؤوقونده اولان بؤيوک يارادانلا اوز-اوزه اولدوغونو گؤرور، اونا قوووشماغا حاضيرلاشير.

بير دفعه گنج ژورناليستلر مندن سوروشموشدولار: «سيزجه، اينسان اؤلنده نييه آغلامير؟» جاواب وئرميشديم کي، «يقين آنلايير کي، آللاه گؤز ياشلارينا اينانمير. اونو دا گؤرورلر کي، ايتيرديکلري تاپديقلاري‌نين يانيندا هئچ بير شئيدير».

بيزيم بئله بير ياشيميزدير! بو دونيادان چوخ، آللاه قارشيسيندا وئره‌جگيميز حساباتي دوشونمه‌لي‌ييک. آنجاق او حساباتين يالنيز شخصي عمللريله باغلي اولدوغونو دوشوننلر يانيليرلار. هر بير اينسان فرد اولماقلا ياناشي هم ده جمعيتين بير پارچاسي‌دير؛ اؤزويله ياناشي ياشاديغي دونياني، کئچيب گئتديگي يولو و او يولون اطرافلاريني دا فيکيرلشمه‌لي‌دير؛ «من اوروجومدان، نامازيمدان قالماميشام» دئمکله آرادان چيخماق اولماز: پيس دئييلسن، آنجاق پيسليکلره دؤزموسن، قان‌ايچن دئييلسن، آنجاق قان‌ايچن‌لر موحيطي‌نين ايشتيراکچيسي اولموسان... - بونلارين دا حساباتي‌نين آپاريلاجاغيني سيز مندن ياخشي بيليرسينيز.

من دين خاديمي دئييلم، آنجاق آللاه آدامييام. سايسيز-حسابسيز آللاه، قورآن، پئيغمبر آديندان دانيشان، آما اصلينده جهالت مداح‌لاري وار کي، آللاهلاريندان خبرلري يوخدور، شئيطانا خيدمت ائديرلر.

اصليم-نسليم کيمي، اؤزوم ده حالالليغي و ايمانلي اولماغي اينسانليغين اساس کئيفيتلريندن بيري حساب ائتميشم، ميلتيمه و اينسانلارا خيدمتدن باشقا بير يول تانيميرام. اوشاقکن يايلاقدا بؤيوکلريم منه تيکانلي مفتيللرين آراسيندان «و اوزده کي »، يني «سيزينگ» طرفده کي موقدس ساوالاني، اونون اتگينده کي اردبيلي گؤسترير و او شهرين ايچينده کي، ايتي گؤزله آيدين سئچيلن شيخ صفي مقبره‌سيندن دانيشارديلار. بونا گؤره ده ائله او ياشلاريمدا دامارلاريمدا خطايي‌نين قاني‌نين دولاشديغينا اينانميشام. آللاهيما يالوارميشام کي، منه بابکين، نسيمي‌نين، گنجه‌لي جاواد خانين، ستار خانين، شئيخ محمد خياباني‌نين، فريدون ايبراهيمي‌نين طالعييني قيسمت ائله‌سين، مني اونلارين مکتبي‌نين شاگيردي کيمي يئتيشديرسين.

بونا گؤره ده 1988-جي ايلده قوزئي آذربايجان ايرتيجايا و ايشغالا قارشي قالخاندا، «آزادليق» و «بوتؤولوک» سؤزلري ميليونلارلا اينساني آياغا قالديراندا من اونلارين اؤن سيراسيندا، کورسوديديم و سئوينيرديم کي، خالق منه اينانير.

آنجاق بو گون بونلارين هئچ بيري تسللي اولا بيلمز. هم بو دونيادا، هم ده او دونيادا وئره جگيميز حساباتين اساسي بو دئييل!

بو گون داغليق قاراباغين 6 و اونون اطرافينداکي 7 رايونون موسلمان و تورک دونياسينا دوشمن اولان تئررورچو ائرمني قان‌ايچن‌لري‌نين الينده اولدوغونو دوشوننده، چاديرلاردا، واقونلاردا، زيرزمي‌لرده ياشايان، 20 ايلدن بري ائو-ائشيگيندن قووولموش 1 ميليون قاچقينيميزي، بير تيکه چؤرک دالينجا يوردوندان ديدرگين دوشوب آوروپالي‌لارين قاپيلاريندا نؤکرچي‌ليک ائدن باجي-قارداشلاريميزي، شهيد ارلري‌نين ياديگارلاريني دولانديرماق اوچون قوربت يوللارينا سپلنميش قادينلاريميزين جاوانکن کوله دؤنموش صيفتلريني گؤرنده اؤزومو ده گوناهکار ساييرام.

ايرانين شيماليندا زلزله اولاندا اردبيله گئتميش، اينديکي جومهورباشقانينيز، او واختکي اردبيل اوستانداري آقاي احمدي نژاددان داغيلميش کندلره باش چکمک ايجازه‌سي آلاراق، داغ‌اتگي کندلري گزميشديم. داغيلان ائولرين يئرينه قيرميزي کرپيجله ايکي اوتاقلي بالاجا ائوجيک‌لر تيکيليردي. داغيلانين يانيندا شوکورلويدو. چونکي 20 –جي يوزيلين سونوندا آنجاق قازمالاردان عيبارت کندلري نئجه تصوور ائتمک اولار، بونا ياشاماق دئمک مومکوندورمو؟ بو قدر ثروتي اولان ايرانين کندلري بو کؤکده اولمالي‌ديرمي؟

اورگيمده دئديم: «شوکور سنه، ايلاهي! سن بو زلزله ني ائلميسن کي، ميلته اوتانج يئري اولان بو قازمالار داغيلسين، آداملار گون ايشيغينا چيخسين». آللاه دؤزور، دؤزور، اينسانين اورگي‌نين داشا دؤندويونو گؤرنده قراريني وئرير...

ايشغالچي و تئررورچو ائرمنيستانا آمئريکا، روسييا، فرانسايلا ياناشي ايراندان دا يارديم، نئفت، قاز، عرضاق گؤندريلديگيني ايلک دفعه ائشيدنده ده اورگيمدن بئله بير هاراي قوپموشدو. اسير دوشموش شيه-تورک قارداشلارينيزين بدن حيصه لرييله آلوئر ائدن ائرمني دللاللارييلا ال وئريب آنلاشان، ماشين باغيشلايان، هيمايدارليق ائدن، قاراباغدا قانيميز چيلنميش ائولريميزي ائرمنيلرله برابر تالايان، پايلاشان، آغير گونلريميزده توربا-توربا پوللا سرحد رايونلاريميزدا چؤرکسيز، چاره سيز قالان عاييلهلردن بوتون زيقييمت اشيالاري سو قييمتينه آليب يادئللي دللاللارا ساتان، اونلارين مدنيتي‌نين مالي ائدن ايران آلوئرچيلرينه باخاندا يئنه او زلزله ني خاطيرلاييرام.

هر شئيي، حتّي ميلتي‌نين ناموسونو، دينيني ده پارايا قوربان وئرن اؤلو روحلاري، ماغارا شوورلولاري خيلاص ائدن باشقا بير زلزله اولاجاق يقين! هر دوشکونلوگون بير سونو وار!

منجه، سيزلر او تاي‌دا، بيزلر بو تاي‌دا بوتون بونلارا گؤره آللاه قارشيسيندا نه جاواب وئره‌جگيميزي دوشونمه‌لي‌ييک. چونکي موسلمانين حاقسيزليقلارا دؤزمه‌سي اونون مسئوليتيني داها دا آرتيرير.

من آذربايجان رئسپوبليکاسي‌نين مطبوعات و اينفورماسييا ناظيري اولاندا گنج دؤولتيميزين ايلک رسمي نوماينده‌لريندن بيري کيمي بؤيوک شهريارين يوبيلئيي و تئهران بين الخالق کيتاب سرگي‌سينه گليشيمده سيزينله اوچ دفعه گؤروشموش، باکي‌دا آذري تورکجه‌سينده بوراخديغيميز ديرلي «هونر» کيتابينيزا اؤن سؤز يازميشام. آرادان خئيلي واخت کئچيب، بونلار يادينيزدا قالماز.

شهريارين يوبيلئيينده اقامتگاهينيزدا بيزي قبول ائدرکن «من ده تورکم، ايسته‌ييرسينيز تورکجه دانيشاق، ايسته‌ييرسينيز فارسجا» - سؤيله‌‌ميش، سونرا شهريارين «حيدربابايا سالام»يندان ازبر پارچالار دئميشدينيز. آنا ديليميزده دئديگينيز بير نئچه جومله و سؤيله‌ديگينيز شعر بندلري قوناقلارينيزا بؤيوک هديه‌نيز ايدي. شوکور، تئهراندا، تبريزده، اورمييادا، همداندا تورکجه‌نين حسرتيني چکميريک، آنجاق يوکسک رسمي دايره ده دينله‌ديگيميز بو سؤزلر اؤلکه حاقيندا تصوورلريميزي دييشيردي.

کيتاب سرگي‌سينده ده بيزه دئميشديلر کي، سيزين واختينيز آزدير، آذربايجان کؤشکونه ياريم، يا بير دقيقه واخت آييرا بيلرسينيز. آنجاق سيز بيزيم يانيميزدا 20 دقيقه يه ياخين واخت کئچيردينيز، آيري-آيري کيتابلارلا ماراقلاندينيز. آيريلارکن ايسه سيزه کؤشکوموزون هدييه‌سيني وئرديم و دئديم: «سيزه اوچ کيتاب باغيشلاييرام. بيرينجيسي، يانليش اولاراق «ايران ادبياتي» آدلانديريلان ادبياتين 800 ايل اؤنجه ان اوجا زيروه‌سيني يارادان تورک اوغلو نيظامي گنجوي‌نين «خمسه»سينه چکيلميش مينياتورلر، ايکينجيسي سيزين ده «اوستاد» دئديگينيز و 800 ايل سونرا يئنه «ايران ادبياتي» دئييلن سؤز صنعتي‌نين ادبياتين ايکينجي زيروه‌سيني ياراتميش باشقا بير تورک اوغلو شهرييارين کيتابي، بير ده بو زيروه‌لرين اتگينده چاليشان بنده‌يي-حقيرينيز، يعني منيم آذربايجاندا چوخ اوخونان بير اثري – «عؤمور کيتابي».

سيز «عجب قونشولوقدور» - دئيه‌رک شهريارين بالاجا کيتابيني اؤپدونوز، منيم کيتابيملا ماراقلاندينيز. دئديم، آذربايجاني تانيتماق مقصديله يازميشام، تاريخيميزه، بو گونوموزه، بير حيصه‌سي ده شاه رئژيمي‌نين گونئي آذربايجان سيياستينه حصر اولونوب. سيز، «کاش عرب اليفباسييلا اولايدي، بيز ده اوخويايديق» - دئييب آيريلدينيز.

باشقا بير کيتابيمدا بو گؤروشوموز حاقيندا صميميتله يازيلميش صحيفه لر وار.

ايندي‌يه‌دک يادداشيمدا او جور، رسميت‌دن کنار، ايشيقلي، خئييرخواه و ميللي کيمليگي‌نين فرقينده اولان بير آدام کيمي قالميسينيز.

من ده او بؤيوک زيروه‌لرين بؤيور-باشيندا مظلوم ميلتيمين سارسيلماز روحوندان و عدالتسيز دونيانين بيزي قارشيلاشديرديغي فاجيعه لريندن يازيرام. آذربايجانين خالق شاعيري، ميللي مجليسين دئپوتاتييام. بير ميللي وظيفه‌م ده وار کي، دؤولته، پارلامئنته آيدياتي يوخدور، اذيتدن باشقا آداما هئچ نه وئرمير، آنجاق من اونو شرفلي بير ايش کيمي، وطنداشليق بورجو کيمي قبول ائتميشم - او دا دونيا آذربايجانليلاري کونقرئسي‌نين باشچيلاريندان بيري، ايندي صدري اولماغيم‌دير.

بو مکتوبومو دا محض دونيا آذربايجانلي‌لاري کونقرئسي‌نين يؤنتيچي‌لريندن بيري‌نين - بير تورک، آذربايجان ضياليسي‌نين اوره‌ک سؤزلري کيمي قبول ائتمه‌گينيزي خواهيش ائديرم.

بيليرم کي، بو مکتوب هئچ نه‌يي دييشميه‌جک، آنجاق اؤزونو ايسلام جومهوريتي سايان ايراندا آپاريلان و منجه، ماهيتينه گؤره آنتي‌تورک و آنتي‌اينساني اولان سيياستين بير-ايکي مقامينا ايشيق سالماقلا بير آز يونگوللشه‌جگم. ظولمو و يا حاقسيزليغي گؤروب سوسماق دا او ظولمو ائله‌ينه شريک اولماقدير!

حؤرمتلي جناب خامنه‌اي‌!

اگر دئسم کي، هر گون تئلئويزوردا گؤردوکلري مينلرله اينسانين عؤمرونو قايچيلايير، چوخلاري‌نين فيکريني ايفاده ائتميش اولارام. هر گون عئيني گؤرونتو: آوروپا گئنيشلنمکده، سرحدلري گؤتورمکده، اَيلنمکده، اينسانلارين داها ياخشي ياشاماسي اوچون ايمکانلار آرامادا، طبيعتين، ائکولوگييانين، يئر کوره‌سي‌نين قايغيسيني چکمکده، تئخنولوگيياني اينکيشاف ائتديرمکده، اؤزلري اوچون دوزلوک، نيظام، عدالت گزمکده، بوتون موناقيشه‌لري ماسا آرخاسيندا چؤزمک يولونون آلتئرناتيوسيزليگيني درک ائتمکده (100-150 ميليون اينساني قوربان وئرن ايکينجي دونيا ساواشيندان سونرا اولسا دا)، مدنيت و صنعت فضيلت‌لري‌نين پئشينده و ساير. شرق، خوصوصن موسلمان دونياسيندا ايسه ساواش، داخيلي چکيشمه‌لر، تئررور، حاکيميتدن اونللي ياپيشميش، بالاجا «يئر آللاهلاري» (آللاه مني باغيشلاسين)، ساوادسيزليق، جهالت، آجليق، خسته‌ليک، اينساني حشراتا چئويرن دئسپوتيک رئژيم‌لر، تانري‌نين وئرديگي ثروتلري خالقدان گيزله‌ديب آوروپا بانکلارينا آخيدان و اورادا دا عياشليقدان، قوماردان باشلاري آچيلمايان ناظيرلر، اوليقارخلار، شئيخ‌لر، شاهزاده‌لر، ائولرينده جللاد، آنجاق خاريجده ال قوزولاري اولانلار، دين پرده‌سي آلتيندا شووينيزم، مذهب پرده‌سي آلتيندا موستملکه‌چيليک و ساير...

دونيا مدنيتي‌نين بئشيگي اولان شرق - بيزيم يورد-يووالاريميز بو گونده، چوخ شئيي بيزدن اؤيرنن آوروپا ايسه او سويييه ده! تخمينن يوز اللي ايل‌دير ايرانين، آذربايجانين، تورکييه‌نين، اورتا آسيا و روسييا موسلمانلاري‌نين گؤرکملي فيلوسوفلاري، عاليملري بو نورمال اولمايان، موسلمانا اوتانج گتيرن وضعيتي موذاکره ائليه‌رک چيخيش يوللاري آختاريرلار. آنجاق وضعيت دييشيلمير، فرق داوام ائدير.

تئهرانين اينکيشافيني، ايراندا گؤردويوم تئخنولوژي دييشمه‌لري، تورکييه دئموکراتيياسيني، پاکيستاندا آتوم سيلاحي‌نين مؤوجودلوغونو، راکئت‌لري، زاوود و فابريک‌لريميزي ميثال گتيريب منه اعتيراض ائدن تاپيلاجاق.

بو سؤزلري من، سيزين «سحر» تي‌وي-‌نين دئييلديگي کيمي، «ايران دوشمني» اولاراق يوخ، ايسلام عالمي‌نين تعصّوبونو چکن، اؤز ميلتيني سئون، دوشمنيندن باشقا هئچ کيمه دوشمن اولمايان بير اينسان کيمي دئييرم.

حقيقت آجي‌دير!

آوروپا ايله موسلمان شرقي آراسيندا فرق او قدر بؤيويوب کي، اونو آرادان قالديرماق اوچون يوزايل‌لر لازيم گله‌جک. او دا آييلماق، اؤزوموزو توپلاييب کؤهنلميش ورديش و موناسيبتلر سيستئميندن ال چکمکله اولا بيلر.

100-120 ايل اؤنجه ياشاميش بابالاريميز بيزدن داها جسارتلييديلر. اونلار غربين بيردن-بيره ايره‌لي چيخماسيني ايسلام ديني‌نين بعضي خوصوصيتلري، مؤوهومات و ساوادسيزليقلا باغلاييرديلار. بري باشدان دئييم کي، اونلارين هئچ بيري دينيندن اوز دؤندرمه‌ميشدي، هر بيري ايسلامين داها موترققي دين اولدوغونو دئيير و تبليغ ائديردي، هر بيري «قورآني-کريم»ي اينديکي ديندارلاردان داها ياخشي بيليردي. آنجاق محض ساکيت عاغيللا، تعصّوبکئشليکله، اؤز خالقلاري‌نين گله‌جگيني دوشونه‌رک، ساختاکارليق ائتمه دن، اورکلرينده‌کي‌ني ديله گتيريرديلر.

اساس دليل‌لري ده بو ايدي کي، آوروپا چوخ چتين موحاريبه‌لردن، اينکيويزاسييالاردان کئچيب سوندا دينين صلاحيتلريني موعينلشديره بيلدي: دين اينسانلا آللاه آراسيندا بير کؤرپو اولاراق قالدي، موقدسليگيني، ايلاهي جاذيبه‌ني قورودو، ايمتييازلاريني آشمادي، جمعيتين باشقا ايشلرينه - دونيوي ايشلره قاريشمادي، بو گونون حيات طرزيني 1400-2000 ايل بوندان اؤنجه‌نين پرينسيپلرييله قورماغا چاليشمادي؛ گونده دييشيلن قانونلارين، علم‌دن، سيياست‌دن، مال-مولک مسئله‌لريندن توتموش، ايمکان بؤلگوسونه قدر - هر شئي‌ده اؤزلريني موعاصير دونيانين مأمورلاري‌نين سويييه‌سينه ائنديرمه‌دي.

حضرتي-پئيغمبر «بير امرده شوبهه اولورسا، عاغلينيزلا حلل ائدين» دئيه موسلمانين قارشيسيندا علم‌دن قانونا، دؤولتچيليک‌دن کوسموسا اوچوشا قدر سونسوز ايمکانلار آچيب، آنجاق دونيا ايشلرينه آز قاريشيب؛ عرب‌لري بيرلشديرمک ماراغي اولماسا، قيلينجا دا ال آتماياجاقدي. آنجاق اينديکي «علمالار» بشريتين 1400 ايله کئچديگي يولو يوخ ساييب، يئنه اوشاقلاريميزا «يئددينجي يوزيلين قايداسينا، هم ده عرب قايداسينا اويغون گئيينيب-کئچينين، ياشايين» - دئييرلر.

آللاهين اينسانا وئرديگي فيکير و ويجدان آزادليغينا بو کور موداخيله‌ني گؤرمه‌مک ايسلاما صداقت علامتي دئييل. عکسينه، بو دا سيياست‌دير، آنجاق دين سيياستي يوخ! رياست دلّال‌لاري‌نين، پارا و مادديات دوشکونلري‌نين، باشقا ميلت‌لري قول ائتمک ايسته‌ين عرب، فارس شووينيست‌لري‌نين سيياستي‌دير... عوثمانلي دئميرم! چونکي ايسلامين بايراغي مين ايل تورکون الينده اولاندا نه عربين عربليگيني اليندن آلدي، نه فارسين ديلينه، مدنيتينه، روحونا توخوندو.

بوتون بونلاري 150 ايل اؤنجه خامنه‌لي ميرزه فتحعلي آخوندزاده دن باشلاياراق، حسن بي زردابي‌لر، شئيخ جمال‌الددين افقاني‌لر، ايسماعيل قاسپيرالي‌لار، علي بي حوسئين‌زاده‌لر، احمد آغااوغلولار، علي‌مردان بي توپچوباشي‌لر، محمد امين رسول‌زاده‌لر، صابيرلر، جليل محمدقولوزاده‌لر، معجزلر يازيب‌لار. دؤنه-دؤنه و گوذشته گئتمه دن! آنجاق ايندي بيز دئيه بيلميريک. حاقي سؤيليه‌ني دينين و ايسلامين دوشمني اعلان ائديرلر. دئمه‌لي، 150 ايلده اؤزونو ايسلام موجاهيدلري سايانلار ايره‌لي گئتمکدنسه گئري گئديبلر.

دينيميزين جمعيتله علاقه‌لري، تأسوف کي، آجيناجاقلي حالدادير. بير-ايکي ميثال چکيم: بير مجليسده اونلارلا علم، صنعت خاديملري‌نين، دونيا ديل‌لريني بيلن، بوتون سيويليزاسييالاردان خبردار آداملاردان يوخاري‌دا اوتوران آخوند، ايمام، قاضي، - فرقي يوخدور،- مقصدي بللي اولمادان يهودي ميفولوگيياسيندان و يا تؤورات‌دان ائشيتديگي حديث‌لري اوج-اوجا جالاييب دانيشير: يعقوب پئيغمبر، يوسيف پئيغمبر، ايبراهيم پئيغمبر، نهايت، موسا پئيغمبر... هر کسين دفعه‌لرله ائشيتديگي حديث‌لري ساوادسيز بير شکيلده تکرارلايير. اونا قولاق آسان اولماديغيني گؤرنده ايسه مجليسه ايراد توتور. مجليس دين خاديمي اولدوغونا گؤره دؤزوب دورور، آما بو يئرده دؤزمور. کيمسه: «حؤرمتلي قارداشيميز، سن هله فيرعون‌لار دؤوروندن، يهودي پئيغمبرلريندن دانيشيرسان، گليب ايسلاما چيخماميسان کي، قولاق آساق. هم ده نظره آل، بيز ده ميلّتيک، بيزيم ده بو گون دانيشيلاسي مين بير درديميز وار» - دئيير.

ايکينجي مجليس. خاريجده، بلکه ده قوم‌دا تحصيل آلميش ديللي-ديلاور بير آخوند، باشيندا چالما، اَينينده عبا، ايسلام ديني‌نين فضيلت‌لريندن دانيشير. يئنه چوخلو تانينميش علم، صنعت آداملاري اوتوروب. آخوند مجليسه خوش گلسين دئيه «قورآن»دا علم‌دن، طبيعت حاديثه‌لري‌نين دقيق ايفاده‌سيندن، حتّي آتوم‌دان بحث ائديلديگيندن دانيشير. اوتورانلار هاميسي عاليم‌دير - قورآندا گيزلي، سيمووليک دئييلنلرين اوستونده اولان علمي کشفلرله مشغول اولان آداملاردير. اوتورانلار باشقا شئيين قايغيسيني چکير: نييه بئله اولدو؟ قورآن بوتون کشف‌لري، علم يوللاريني گؤستردي. ايسلامين تورک، فارس، عرب آيري‌سئچکي‌ليگي قويماديغي چاغلاردا يسوي‌لر، بيروني‌لر، فارابي‌لر، ابن‌سينالار، اولوغ‌بيگ‌لر، نصرالدين طوسي‌لر چاغداش علم‌لرين آچاريني بولدولار، آما سونرا بو آچار موسلمان حاکيم‌لرين عيش-عيشرت، حرم‌خانا و طايفا ماراقلاري‌نين آغوشوندا محو ائديلدي. آما غرب اونلارا صاحيب چيخدي، منيمسه‌دي و بو گون اؤز مالي کيمي بيزه قايتارير.

اونلارلا باشقا ميثال چکه بيلرم کي، ايسلامين جمعيتله ايليشگيلري‌نين بو شکيلده معناسيز، تأثيرسيز بير شئيه چئوريلديگيني تصديق ائتسين.

آما آغير گونلريميزده کوچه‌لره آخان مينلرله گنجين وار سسله دئديکلري تکبير هاميني يئريندن اويناتدي. بلي، آللاه بؤيوک‌دور. بيز اونسوز دا اونا باغلي‌ييق. آنجاق اونونلا آراميزا زاوالي، اله‌باخان، اوغرو، يالانچي، ناتميز، گئييم-کئجيمي عئيبه‌جر، ديلي سؤز توتمايان، عربي ده، تورکو ده بيلمه‌ين و يا اؤز ميلتي‌ايله پوزوق فارس عيبارت‌لرييله دانيشان دين شارلاتانلاري گيرنده اينسانلار چاشيب قالير.

بو، نه واختا قدر داوام ائده‌جک، بو يول ايسلامي هارا آپارا بيلر؟

بؤيوک روس يازيچيسي و فيلوسوفو لئو تولستويون ايسلام حاقيندا دوشونجه‌لريني و ايسلاما اولان بؤيوک باغليليغي حاقيندا يازيلاريني واختيله باش رئداکتورو اولدوغوم «آزربايجان» قزئتينده چاپ ائله‌ميشديم. سونرا بالاجا بير کيتابچا حاليندا ياييليب.

آوروپادا، دونيانين هر يئرينده باشقا دين خاديم‌لري آراسيندا ايسلامين دَيريني بيلن، سونونجو و ان موترققي دين کيمي اونو سئون و حتّي اونو سئچيب موسلمان اولان اينسانلار چوخدور. آما اونلار قورآنين فلسفه‌سيني، آللاهين بيرليگي و آللاهلا اينسان آراسيندا ساده، بيرباشا رابيطه‌‌نين گؤزلليگيني سئچيب بو يولا گليرلر. تأسوف کي، سونرا بونون دالينجا ايسلام دونياسينداکي ائحکامچيليغي، جهالتي، پارچالانمالاري، مذهب دعوالاريني، دينين سيياسته قوللوق ائتديگيني؛ گئريليگي، بير دسته‌نين آللاهسيزجاسينا وارلانديغي حالدا اهالي‌نين بؤيوک حيصه‌سي‌نين آج و ديلنچي وضعيتينده اولدوغونو، يوخسوللوغو، حارامي، ايجتيماعي و معنوي اخلاقسيزليقلاري دا گؤرورلر.

بير واخت ايسلام دونياسي‌نين اوستونه وحشي، داغينيق آوروپانين پارابئيين ريتسارلاري، آت اوستونده و قيلينجلا گلميشديلر؛ بو گون يئره و گؤيه حاکيمليک ائدن خريستيان دونياسي دئموکراتيياني و اينسان حاقلاريني يايماق، ميللي آزليقلاري مودافيعه ائتمک و تئررورلا موباريزه آدي آلتيندا گلير و ائولريميزين ايچيني ده گؤرن تئخنولوگيياسي وار. نييه بيز بو گونده‌ييک و بونون گوناهکارلاري کيم‌لردير؟

دين اينسانين او دونياسيندان چوخ، بو دونياسينا لازيم‌دير. قديم دين‌لردن باشلاياراق تا ايسلاما قدر – دين‌لر تاريخي‌نين عومومي کاميل‌لشمک، تکميل‌لشمک و اينسانا ياخينلاشماق مئيلي ده محض بو عاميل‌له باغلي‌دير. آللاهيميز بير اولا-اولا، دييشيلمز و ابدي اولا-اولا دينلر کاميل‌لشيرسه، دئمه‌لي آللاهلا اونسيتين تاريخه و زامانا اويغون يئنيلشمک ايمکاني توکنمه‌ييب. دئمه‌لي، دينه ائحکام کيمي باخيب، اونون زامانين طلبلرينه اويغون شرح و تطبيقي‌نين ساده‌لشديريلمه‌سينه مانع اولماق دا، اصلينده، آللاها آپاران يوللاري، مجازي معنادا دئسک، طياره و راکئت عصرينده، کاروان يولو سويييه‌سينده ساخلاماقدير.

بوتون بونلاردان سونرا من اساس مطلبين اوستونه گليرم. يوخ، من غرب دوشمني ده دئييلم. غرب مدنيتيني، دئموکراتيياسيني، اينسانا و خالقلارا ياراديلميش حؤرمت موحيطيني، خالق سئچيمينه اساسلانان دؤولتچيليک پرينسيپلريني سئويرم. اؤزلري اوچون جنّت ياراديبلار، تولئرانتليق، آزادليق، آوروپالي اولماسييلا قازانديغي ايمتييازلار ديرلي ايشلردير. واختيله بونا بنزر بير هاوا، علم، مدنيت، معنويات اينتيباهي بوتؤو ايسلام عالمينده ده واردي. آنجاق بير-بيريني عوض ائدن دئسپوتيک رئژيم‌لر ايسلام دونياسيني پارام-پارچا ائتدي. بو گون همين رئژيم‌لردن بيري ده ايراندادير.

ايران ايسلام رئسپوبليکاسي تورک‌لرين 6-7 مين ايلليک وطني‌دير. تورپاقلاري قانيميزلا يوغرولموش بير يورددور. آنجاق بو گون ايران اونون بير کونجوندن باش قالديرميش فارسلارين وطنينه چئوريليب، خريطه‌لرده «پئرسييا» سؤزونو بوتون ايران بويو يازيرلار. حال‌بوکي فارس ويلايتي‌نين سرحدي معلوم‌دور. آذربايجان اراضي‌لريندن تاپيلميش ميثيل‌سيز مدنيت نومونه‌لريني دونيايا فارسين مالي کيمي تقديم ائديرلر.

ايران متبوعاتيندا گئدن و بوتون ايران تورک‌لريني غضبلنديرن شکيللرين بيريني ده من گؤرموشم - سيز ده گؤرموش اولارسينيز. نه قدر آغير اولسا دا، يادا سالمالييام: اردبيل اوزون‌قولاغي تئهرانا ياخينلاشديقجا دال آياقلاري اوستونده قالخير، قددي دوزه‌لير و تئهراندا آدام اولور. ايران متبوعاتي‌نين دؤولت طرفيندن دستکلنن و يا دستکلنمه‌ين ياناشماسي بئله دير. بوتون اردبيل‌لي‌لر و اونلارا قونشو اولان بيزلر، ايران تورک‌لري بو شکلي ساکيت قبول ائده بيلرلرمي؟

من ميلتيمين سؤز عسگرييم و بو معنادا يازديقلاريمي داهي سؤز گئنئراللاري‌نين يوز ايللر بويو بيزيم بئينيميزه زورلا يئريديلميش «گولوستان»لاريندان اؤز خالقيم اوچون داها ديرلي ساييرام. چونکي منيم ميلتيمين بو گون او «شکر ديل»ـه احتيياجي يوخدور. او اثرلر يوز ايللرله بئينيميزه زهر دولدوروب؛ او فلسفه و دونياگؤروشو بو گون منه موزه اشياسي تاثيري باغيشلايير. قييمتي ميلياردلارلا اؤلچولسه بئله، منيم ميلتيمين ياراسينا علاج ائله‌مير. آنجاق من خالقيمين دردينه درمان آختاريرام.

ايسلام دونياسي‌نين بو گونه قالماسيندا گوناهکار اولانلاردان بير قيسمي ده ائله مونارخيياني، حؤکمدارلاري اؤين، اونلارا ايطاعتکارليغي بير خوشبختليک سايان، حتّي لازيم گلنده اونون يولوندا ناموسوندان کئچمگي تلقين ائدن، دونيانين پادشاهلارا قوللوق گؤسترمکله دوزه‌له‌جگينه اينانان و اينانديران، قورآنا ضيد اولاراق ظولمله باريشماغي تبليغ ائدن، سوسماق و بويون اَيمک اخلاقيني ترننوم ائدن بو کيمي اثرلر يوز ايللر بويو شرق ايجتيماعي فيکري‌نين اؤزگينه چئوريلميش، مکتب‌لريميزين اليفباسي اولموشدور. بو باخيمدان او کيتابلاري يازانلار دا، تبليغ ائدنلر ده آخيرت گونونده آللاه قارشيسيندا جاواب وئرمه‌لي اولاجاق.

حؤرمتلي جناب خامنه‌اي‌!

ايسلامي دريندن بيلن سيزين کيمي شخصيته موقدس کيتابيميزدا آللاهين ياراتديغي هر بير اينسانا، جمعيته و خالقا هانسي موناسيبتله ياناشيلديغيني، هانسي حاقلار تانينديغيني و بو حاقلارين پوزولماسي‌نين آللاه طرفيندن نئجه جزالانديريلديغيني خاطيرلاتماغا احتيياج گؤرمورم.

ايسلام - يئر اوزونده ازيلن، حاقي اليندن آلينان، ظولمه، عدالتسيزلييه دوچار اولان مظلوم اينسانلارين ديني و اوميد يئري‌دير.

تأسوف کي، گئتديکجه داها چوخ سياسي‌لشن ايسلامي ايلک نؤوبه ده اونا سيغينان مظلوملارين قنيمينه چئويريرلر. طبيعي کي، من بوردا ايسلام دئينده اونو الده اساس توتوب، اونون گوجوندن ايستيفاده ائديب اؤز حاکيميتلريني و منصب‌پرست نيّت‌لريني حياتا کئچيرن شووينيست، دئسپوتيک حؤکمدارلاري و دين دللال‌لاريني نظرده توتورام. قورآندا اينسانلارين و ميلت‌لرين حاقلاريني اينجه‌له‌ين اونلارلا شرح، آراشديرما مؤوجوددور. سايسيز-حسابسيز تصويرلرين اکثريتينده موقدس کيتابيميزدا اينسان حاقلاري‌نين نه درجه ده يوکسک توتولدوغو، موقدس کيتابيميزدا آللاهين اؤز ياراتديغينا وئرديگي دير دفعه‌لرله قئيد ائديلميشدير.

قورآنين اوليندن آخيرينا قدر اينسانين آللاه قارشي‌سيندا مسئوليتي خاطيرلاديلير، اوندان اؤز يئريني بيلمه‌سي، آللاهينا باغلي اولماسي طلب ائديلير. بو، دولايي يوللا اينسان لياقتي‌نين اوجا توتولماسينا چاغيريش‌دير. چونکي لياقتي اولمايان آللاهينا لاييق اولا بيلمز. تأسوف کي، بير سيرا ايسلام اؤلکه‌لرينده اينساني آللاها ياخينلاشديرماق، اونون بؤيومه‌سينه يارديم ائتمک عوضينه، اونو ازمک و کيچيلتمک يولو توتولور. آنلاميرلار کي، بو يوللا ايمان اهليني اؤز يارادانيندان اوزاقلاشديريرلار. آللاها خيدمت ائتميرلر، عکسينه اونون حؤکموندن چيخيرلار. سکسن ايل‌دير «ايران» دئييلن اؤلکه‌ده زوراکيليق، ايستيبداد ماشيني مظلوم خالقلاري ازه-ازه، اؤز لياقتيني قوروماق ايسته‌ين اينسانلاري زيندانلاردا چوروده-چوروده، بيله‌رک‌دن يا بيلميه‌رک‌دن آنتي‌ايسلام خطي يورودورلر. ايسلام اينسانا اؤز قورولوجولوغوندا، عملينده، خوصوصن ده دوشونجه‌سينده آزادليق وئرن بير دين‌دير. بو، جمعيتده کي دورغونلوقلا، ائهکامچيليقلا، عنعنه آدينا ياشاديلان معناسيز ايطاعتکارليقلا بير آرايا سيغمير. بونو قورآنين ان مشهور تفسيرچي‌لريندن ميصيرلي القُرطبي، سورييالي ابن-قاصير، مشهور آذربايجان-تورک عاليمي جمال‌الدين افقاني‌نين شاگيردي محمد عبده، هينديستانلي يوسيف علي، پاکيستانلي المايدودي، ايسلامي قبول ائتميش آوروپالي محمد اسعد (لئپولد وايس)، ميصيرلي سيد قُطب و ساير اونلارلا عاليمين اثرلري ده تصديق ائدير.

ايسلامدا ان يوکسک ديرلردن بيري آزادليق‌دير. اونون محدودلاشديريلماسي گوناه‌دير. بونا گؤره ده قورآنين 43-جو سوره‌سينده کؤهنه عرب عنعنه‌لريني قوروماق ايسته‌ينلرين اينسانين روح و معنويات آزادليغيني موختليف سياسي و ايجتيماعي سيستئم‌لرين قولونا چئويرمک تهلوکه‌سينه قارشي يالنيز آللاهين حيکمتينه ياراشان بير اوزاق‌گؤرنليکله دئييلميش کاميل بير آيه وار. دونن عربيستاندايدي، بو گون ايراندا و يا آذربايجاندا - نه فرقي؟

آللاه اينسانين آزادليغي‌نين بوغولماسينا، اونون موختليف ايجتيماعي-سياسي سيستئم‌لرين قولونا چئوريلمه‌سينه قارشي‌دير. يئنه همين سوره ده آچيق دئييلير: اينسانلار جمعيتده بير-بيرينه باغلي اولسالار دا، بير-بيريندن آسيلي اولمامالي‌ديرلار. اينسانلارين ايجتيماعي مسئوليتي‌نين، دؤولت قارشيسيندا بورجونون - اونون شخصي آزادليغينا انگل اولماماسيني، بشر برابرليگيني بوندان گؤزل نئجه دئمک اولار؟

قورآنا گؤره، آللاه بير خالقي سئچيب اونا پئيغمبر گؤندريرسه و او خالق بوندان عاغيللي ايستيفاده ائده بيلميرسه، اونو دا فيرعونون عاقيبتي گؤزله‌يير. منجه، بو هم ده حاکيميتلره عايددير. آللاهين فورصت وئريب اوجالتديغي بير حاکيميت حؤکمونه باغلي اولان خالقلارلا، اينسانلارلا عاغيللي، عدالتلي رفتار ائتميه‌جکسه، آللاه اونو رذيل گونه قوياجاق. يوز ايل‌لردير تاريخ بونو دؤنه-دؤنه تصديق ائديب. منجه، ايرانداکي مظلوم ميلتين حاقيني تاپدالايان فارس شووينيست ايداره‌چيليگيني ده بئله بير عاقيبت گؤزله‌يير.

قورآنا گؤره، تيرانلار، حؤکمدارلار چوخ خالقلاري آلداديبلار، اونلارين گؤزلريني باغلاييب، علمه آپاران يوللاريني کسيبلر (بو گون ايران حاکيميتي‌نين تورکلري علم‌دن، تحصيل‌دن، آنا ديليندن کناردا ساخلاماق جهديني جناب آللاه گؤرون نئجه دقيق ايفاده ائتميشدير!) لاکين بو يوللا، روحسوز، ايراده‌سيز، دوغرو يولدان آزميش خالقلاري ازمک اولار، اؤزونو درک ائدنلري يوخ! شخصن من فارس رئژيمي‌نين بوتون جيدد-جهدينه باخماياراق، اؤز خالقيمي روحسوز و ايراده‌سيز سايميرام. ايکي يوز ايلليک روس آسسيميلياسيياسي‌نين نتيجه‌سيزليگي گؤز قاباغيندادير.

قورآنا گؤره، اينسان آللاهين اونا وئرديگي تورپاغي، سويو، طبيعتي، ماددي و معنوي نعمتلري، او جومله دن اؤز ديليني قوروماغا بورجلودور. بونا قارشي چيخانلار آللاهين ايراده‌سينه قارشي چيخيرلار. دئمه‌لي، بيزي بوتون بو دئييلن ديرلريميزدن، او جومله دن ديليميزدن قوپاريب فارسلاشديرماغا چاليشان ايسلام جومهوريتي بؤيوکلري قورآندان و آللاهدان قورخمور، آللاها يوخ، شووينيست، فارس شئيطانلارينا خيدمت ائديرلر.

ايسلامين ماتئرياليزم، مارکسيزم، سوسياليزم کيمي دونياگير فلسفه‌لردن چوخلو اوستونلوکلريندن بيري ده اينسانا ماددي نعمت‌لر ايستحصالچيسي کيمي يوخ، ايلاهي ثروت کيمي باخماسي‌دير. معنويات، اخلاق، اينام و دوروستلوک!.. اينساني اينسان ائدن بونلاردير. اؤز ميللي کؤکوندن قوپاريلميش خالقين هانسي معنوياتيندان، اخلاق و دوروستلوگوندن دانيشماق اولار؟ اخلاقين بيرينجي علامتي دؤشوندن سود امديگين آللاه بنده‌سينه اونون لايلا سؤيله‌ديگي ديلله، اؤز آدييلا «آنا» دئيه موراجيعت ائده بيلمک‌دير.

بونو چوخ گؤزل بيلن، آما اهميت وئرمه‌ين ايران جومهوريتي «ايدئولوقلاري» «جمهوريّت» سؤزونون قاباغينا «ايسلام» سؤزونو هانسي حاقلا قويا بيليرلر؟

دين - خئييرخواهليق، گؤزلليک، يوکسه‌ليش يولودور. اؤز لوغتي معناسيندان گؤروندويو کيمي، ياشام طرزي‌دير. ايراندا اينسانلاري حقوقلاريندان محروم ائديب، ائوده بير جور، چؤلده باشقا جور اولماغا سؤوق ائدن، عؤمرو بويو ساختاکارليغا بويون اَيديرن، يعني اونلارين ياشاييشيني طبيعي محوريندن چيخاران بير رئژيم بو يوللا اصلينده دينين داياقلاريني محو ائدير.

معيشتيندن توتموش ايجتيماعي حياتينا قدر، هر آن ظولمله، اينامسيزليقلا، اعتيمادسيزليقلا اوز-اوزه اولان آنا ديلينده مکتب ايسته‌ينلره ايشگنجه وئريلن بير دؤولتده و يا جمعيتده دينين وارليغيندان دانيشماق گولونجدور. دينه دَيَر وئريلن يئرده يالان، ايکي‌اوزلولوک (يعني آذربايجان رئسپوبليکاسي ايله بير جور، ائرمنيستانلا باشقا جور دانيشماق)، مظلوم خالقلاري ازمک اولماز! دينله دؤولتين آيريلماق ضرورتي هم ده بوندان ايره‌لي گلميشدير. بونلاري بيرلشديرمک ايسلامي 1400 ايل گئرييه آتماق دئمک‌دير.

قورآنا گؤره، دونيادا ائله بير ميلت، جمعيت يوخدور کي، اؤز آدينا و تيتولونا گؤره باشقا ميلتدن اوستون ساييلسين. عرب و فارس قارداشلاريميز ايسلام عالمينده هئگئمونلوق ايديعالارييلا بوردا دا قورآنا قارشي گئديرلر.

قورآندا هر بير تورک اينساني‌نين باش اوجوندان آسيلمالي اولان آيه‌لر ده وار. مثلن، 2-جي سوره‌نين 30-جو آيه‌سينده آچيق-آشکار دئييلير کي، خالقلار اؤز عاقيبتلرينه گؤره مسئوليتي اؤزلري داشيييرلار. ظولمه دؤزوب باشقاسينا بويون اَين‌لر اؤز بدبختليک‌لريني ياخينلاشديرانلاردير.

بو ميثاللاري اوزاتماق دا اولار. آنجاق چيخان نتيجه بودور: اؤزونو ايسلام جومهوريتي سايان ايراندا ايسلاما، دينه حؤرمت يوخدور. ايران آدلي اؤلکه‌ده دين - آللاها خيدمت، عيبادت - جمعيتده نيظام ياراتماق، اينسانين روحونو قوروماق يولو دئييل. ايراندا ايسلام - فارس شووينيزمي‌نين سياسي آلتي‌دير، ظولمه و دئسپوتيزمه خيدمت ائدير. بونا گؤره ده اؤزو-اؤزونو اينکار ائدير و يا اؤزونو نوفوزدان سالير.

حؤرمتلي جناب خامنه‌اي‌!

سيز آللاهين آلتيندا باش وئرن حاديثه‌لره هم ديني، هم دونيوي ديرلر باخيميندان قييمت وئرمگي باجاران بير اينسانسينيز، بونا گؤره ده اؤلکه‌نيزده بيزيم سويداشلاريميز، قارداشلاريميز اولان تورک‌لره موناسيبتين اينسانليغا، «قورآن»ا-کيتابا، بين الخالق حقوق نورمالارينا، اينسان حاقلارينا سيغماديغيني بيلمه‌ميش دئييل‌سينيز. ائله‌سه ايران اهاليسي‌نين ياريدان چوخونو تشکيل ائدن، بو تورپاقلارين ازلي ساکين‌لري اولان، بو يئرلرده فارسلاردان دا چوخ-چوخ اولدن مسکونلاشميش، يوز ايل‌لر بويو بو اراضي‌ده موختليف دؤولتلر قورموش، دونيادا ايرانين آدييلا تانينان مدني-معنوي ديرلرين ياراديلماسيندا عوضسيز خيدمت‌لري اولموش بير خالقا بو غئيري-اينساني موناسيبتي نه ايله ايضاح ائده بيلرسينيز؟

عادتن، ايران رسمي‌لري بو سوالا جاواب اولاراق بيلديريرلر کي، تورک‌لر بيزيم موسلمان قارداشلاريميزدير، وظيفه توتورلار، بو خوصوصدا سيزي ميثال چکيرلر، دؤولتين ايداره ائتمه‌سينده ايشتيراک ائديرلر، ايقتيصادي حاقلارا صاحيب‌ديرلر و ساير. ميلتين ايستگي تکجه بوندان عيبارتديرمي؟ تأسوف کي، موسلمان قارداشليغي آدي آلتيندا ايراندا فارس شووينيزمي حؤکم سورور و حاکيميتده او تورک‌لر تمثيل اولونورلار کي، اونلار اؤز ميلتلري‌نين طالعيينه بيگانه‌ديرلر.

مگر ايسلام ديني بير ميلتين باشقا ميلتي بو شکيلده آشاغيلاماسينا، اونون آزاد دوشونجه‌سي‌نين بوغولماسينا، ديلي‌نين، مدنيتي‌نين محوينه، زورلا ازيليب آسسيميلياسييا ائديلمه‌سينه حاق قازانديرير؟ شخصن سيز بير تورک اولاراق ميلتينيزين بو آجي طالعييندن ناراحاتليق حيسي کئچيرميرسينيزمي؟

اون ميليونلارلا موسلمان تورکون آنا ديلينده اوخويوب-يازا بيلمک حقوقوندان محروم ائديليب، مکتبسيز، مدنيتدن کنار ساخلانيلديغي حالدا، «گاوور» دئديگينيز بير اوووج ائرمنيني «ديني آزليق‌دير، اونا گؤره حاقلاري تانينير» - دئييب حيمايه ائتمه‌گينيز هانسي منطيقه و معنوي ديره سؤيکه‌نير؟ خريستيان دئييل، تورک-موسلمان اولماغيميز بيزيم گوناهيميزديرمي؟

يوز سکسن ايل اؤنجه تورک‌لري قافقازدان سيخيشديرماق مقصديله ايراندان، تورکييه دن کؤچورولوب قاراباغا يئرلشديريلميش، ايندي سايي 60-70 مين نفردن چوخ اولمايان ائرمني اهاليسينه آذربايجاندا موختاريت ده وئريلميشدي. اونلار حتّي بونا دا قانع اولماديلار، اؤزو ده واختيله باشدان-باشا تورک يوردو اولموش ايروان خانليغي‌نين يئرينده قورولموش ائرمنيستان اراضيميزين يوزده ايگيرميسيني ايشغال ائتدي؛ آما بوتون بو ايشغال مودتينده ايران ائرمنيستانين ان بؤيوک يارديمچيسي اولدو، بير ميليوندان آرتيق موسلماني يوردسوز-يوواسيز قويانلارا، اؤلدورنلره موختليف يوللارلا دستک وئردي، آذربايجانين دوشمنلرينه سياسي، ايقتيصادي، معنوي يارديميني اسيرگه‌مه‌دي.

آذربايجان تورکلري معنوي ديرلره يوکسک قييمت وئرن مرحمتلي بير خالق‌دير. حاکيميت اونلارين الينده اولاندا ايراندا بوتون ميلتلرين اينکيشافي اوچون شرايط ياراديليب. لاکين پهلوي رئژيمي تورک ايداره‌چيليگي‌نين بو تولئرانتليق عنعنه‌لريني محو ائتدي و بو يوللا ايران دؤولتي‌نين معنوي داياقلاريني سارسيتدي. بو گون ده اؤلکه‌نيزين موختليف مطبوعات اورقانلاريندا تورک‌لر تحقير اولونور، بونا اعتيراض ائدن سويداشلاريميز ايسه دسته-دسته زيندانلارا آتيلير، عادي حاقلاريني طلب ائتديکلرينه گؤره دهشتلي ايشگنجه‌لره معروض قاليرلار. بو اونو گؤسترير کي، «ايسلام جومهوريتي» آدينا قورولموش اينديکي حاکيميت تورکلره موناسيبت باخيميندان پهلوي رئژيميندن هئچ نه ايله فرقلنمير.

حؤرمتلي جناب خامنه‌اي‌!

بيز، دونيا آذربايجانلي‌لاري کنگره‌سي ايرانداکي قارداش و باجيلاريميزين طالعيينه هئچ جور بيگانه قالا بيلمريک. حاقلاريميزي طلب ائتمه‌گيميز بيزيم ايرانا قارشي دوشمنچي‌ليگيميز دئمک دئييل. بيز هر جور موحاريبه‌يه و تئرروريزمه قارشي‌ييق. آنجاق اؤز خالقلاري‌نين حاقلاريني تانيمايان دؤولت موطلق داغيلماغا و پارچالانماغا محکوم‌دور -دونيانين نهنگ گوج‌لريندن و نووه دؤولتلريندن بيري و ان بؤيويو اولان SSRİ -نين و يوگسلاوييانين طالعيي بونا ثبوت‌دور.

ايراندا آنا ديلي اوغروندا موباريزه ده و تورک‌لرين تحقيرينه قارشي آياقلانمادا اونلارلا گوناهسيز قارداشيميزين حبسي هر بير آذربايجانليني جيدي شکيلده ناراحات ائدير. اؤلکه‌ده تورک‌لره قارشي آپاريلان بو ايرتيجاعچي سيياسته سون قويولمالي‌دير! حاق نازيلر، آما اوزولمز! ستتارخاني، خيابانيني، سئييد جعفر پيشه‌وريني، شهرياري يئتيشديرن ميلّت اؤلمه‌ييب!

بو ميلّت‌دن و آللاهدان قورخون!
-------------------------------

ترجمه نامه رئيس کنگره آذربايجانيهاي جهان صابير روستمخانلي به رهبر ايران سيد علي خامنه اي

http://www.11008.baybak.com/il_11008_say_129.azr

http://www.azr.baybak.com/il_2008_say_2452.azr

(توضيح: نامه رئيس کنگره آذربايجانيهاي جهان صابير روستمخانلي که به زبان تورکي نوشته شده و به دفتر رهبر ايران ارسال شده است * براي نخستين بار توسط باي بک ترجمه شده است. هرگونه اصلاحيه و يا توضيحي در همين صفحه اعمال ذخواهد شد. خواهشمن است نظرات و توضيحات خود را براي هر چه دقيقتر شن اين ترجمه بري ما برستيد.)

آقای خامنه ای گرامی

زمانی از عمر میرسد که انسان مافوق خود، فرمانروای خود را نمیبیند، بالای سرش تاج و تخت، حتی اگر رئیس جمهور هم باشد، غضب حکمدار، شمشیر جلاد معنی خود را برایش از دست میدهد، بود و نبود نه چندان متفاوت دنیا را، روبرویی با آفریننده بزرگی که بالاتر از آقائی و بردگی است را میبیند، برای ملحق شدن به وی آماده میشود.

روزی روزنامه نگاران جوان از من پرسیده بودند: »چرا انسان در زمان مرگ نمیکرید؟« جواب داده بودم که: »حتما میفهمد که خدا اشکها را باور ندارد. نیز میبیند که گم کرده هایش در مقابل یافته هایش ناچیزاند. «

ما در چنین سنی هستیم! میبایستی در فکر بازخواست خدا از ما باشیم نه به فکر دنیا. آنانی که بازخواست خدا را فقط از اعمال شخصی خود میانگارند در اشتباهند. هر انسانی در حالی که یک فرد است، بخش از جمعیت نیز محسوب میشود; همراه با خودش، دنیایی که در آن زندگی میکند را ، راه طی کرده اش و اطرافش را نیز باید اندیشه کند; با »من از نماز و روزه ام بازنمانده ام « گفتن نمیشود از بازخواست رست: بد نیستی اگر، بدیها را تحمل کرده ای: خون آشام نیستی اگر، با خون آشامان شراکت کرده ای… – بازخواست از اینها را شما بهتر از من میدانید.

من روحانی نیستم، ولی انسان خدا هستم. بیشمار هستند آنهایی که از خدا، قرآن و پیغمبر سخن میگویند در حالی که مداح نادانی هستند، اینها از خدای خود بیخبرند و در خدمت شیطان هستند.

به مانند اصل و نسبم، حلیت و با ایمان بودن را از ارزشهای انسانی دانسته ام، راهی جز خدمت به ملتم و انسانها نمیشناسم. زمان کودکیم، بزرگترهایم از مابین سیمهای خاردار در ییلاق در »آنسو« ۱ ، یعنی سوی »شما« سبلان مقدس، در دامنه آن اردبیل را نشان داده و از مقبره شیخ صف اردبیلی که با چشمهای تیز میشد دید سخن میگفتند. به همین خاطر از همان کودکی به جریان داشتن خون خطائی ۲ در رگهایم باور داشته ام. به خدا التماس کرده ام، به من طالعی همچون بابک، نسیمی، جواد خان گنجه ای، فریدون ابراهیمی نصیب گرداند، مرا چون شاگرد مکتب آنان به بار بیاورد.

برای همین در سال ۱۹۸۸ و زمانی که آذربایجان شمالی ۳ بر علیه ارتجاع و اشغال به پا خاسته بود، و زمانی که شعار »آزادی« و »یکپارچگی« میلیونها انسان را شورانده بود من در صف پیشین آنها بودم و خوشحال بود که، ملت به من اعتماد دارد.

با اینحال هیچکدام از اینها نمیتوانند موجب تسلی باشند. مسائل اصلی که هم در این دنیا و هم در آن دنیا از ما مورد بازخواست قرار خواهند گرفت اینها نیستند!!

زمانی که به اشغال ۶ شهرستان متعلق به قاراباغ و ۷ شهرستان در اطراف آن ۴ به دست دشمن اسلام و دنیای تورک یعنی خون آشامان تروریست ارمنی میاندیشم، انسانهایی که در چادر، واگن، زیرزمینها زندگی میکنند، آنهایی را که از ۲۰ سال گذشته از خانه و کاشانه خود رانده شده اند، 1 میلیون مهاجرمان را، خواهران و برادرانمان را که به خاطر یک قرص نان از سرزمین خود آواره شده و به نوکری اروپائیان درآمده اند، مادرانی را که برای مراقبت از یادگاران سربازان شهید در عین جوانی چهره هاشان به خاکستر بدل شده است را میبینیم، خودم را نیز گناهکار میشمارم.

زمان زلزله در شمال ایران به شهر اردبیل رفته، از رئیس جمهور کنونی شما، که استاندار آنزمان اردبیل بود اجازه سرکشی به شهرها و روستاهای ویران شده گرفته و از شهرهایی که در دامنه کوه بودند بازدید کرده بودم. به جای خانه های ویران شده دو اتاق کوچک با آجرهای قرمز ساخته میشد. در پیش ویران شده باعث شکر بود. آخر در اواخر قرن بیستم شهرهای متشکل شده از ویرانی را چگونه میشود تصور کرد، چگونه میشود اینرا زندگی نامید؟ آیا شهرهای ایران ثروتمند بدینگونه باید باشند؟

در ارومیه گفتم: »خدایا، شکرت! تو خود این زلزله را ایجاد نمودی تا، ویرانی مایه شرمندگی ملت داغان شود، انسانها روشنائی آفتاب را ببینند«. خدا صبر میکند، صبر میکند، زمانی که میبیند قلب انسان به سنگ بدل شده است تصمیم خود را میگیرد…

کمکهای ارسالی آمریکا، روسیه، فرانسه به همراه نفت، گاز و ارزاق ایران را به ارمنستان اشغالگر و تروریست که بار اول شنیدم ته دلم مانند همین فریاد برخاسته بود. زمانی که با ارامنه دلال اعضای بدن برادران شیعه-تورک مان دست دوستی دادن، اتوموبیل اهدا کردن، طرفداری کردن، تالان کردن خانه هایمان در قاراباغ که خونمان در آن ریخته شده است، تقسیم کردن، در روزگار سختیمان با توبره های پر از پول در مناطق سرحد اشیا ذیقیمت خانواده های بدون نان، بدون چاره را به قیمت آب خریدن و به دلالان خارجی فروختن، دلالان ایرانی را که تمدن آنها را که مال خود کرده اند را میبینم دوباره یاد آن زلزله میافتم.

همه چیز، حتی ارواح مرده آنهایی که ناموس، و دین ملت خود را قربانی پول میکنند نیز، البته زلزله ای که شعور غارنشین را آزاد خواهد کرد به وقوع خواهد پیوست! هر افتادن نهایتی دارد!

به باور من، شما در آنسو، ما نیز در اینسو به خاطر تمامی اینها در مقابل خدا جوابده خواهیم بود. زیرا اگر مسلمان بر ناحق چشم بربندد مسئولیت وی دو چندان میشود.

زمانی که من مقام وزارت مطبوعات و اطلاعات را در جمهوری آذربایجان داشتم به عنوان یکی از نمایندگان دولت جوانمان در بزرگداشت شهریار کبیر ۵ و زمان حضور در نمایشگاه بین المللی کتاب تهران سه بار با شما ملاقات نموده، مقدمه ای بر کتاب ارزشمند شما »هنر« که در باکو به زبان تورکی آذری چاپ شده است نوشته ام. زمان زیادی سپری شده است، بلکه اینها را به یاد نداشته باشید.

در مراسم بزرگداشت شهریار به منزل شما دعوت شده بودیم، موقع حضور »من هم تورک هستم، اگر بخواهید تورکی صحبت کنیم، و اگر میخواهید فارسی« - گفته، سپس از »حیدر بابایه سلام« شهریار بخشهایی را ازبر خوانده بودید. سخن گفتن به زبان مادری و خواند اشعار بزرگترین هدیه به مهمانهایتان بود. خدا را شکر، در تهران، در تبریز، در ارومیه، در همدان حسرت تورکی نداریم، ولی در بخشهای بالای اداری شنیدن این حرفها تصوراتمان را نسبت به کشور تغییر میداد.

در نمایشگاه کتاب به ما گفته بودند که، وقت شما کم است، در غرفه آذربایجان نیم، و یا یک دقیقه وقت صرف خواهید نمود. اما شما حدود ۲۰ دقیقه با ما وقت گذراندید، راجع به کتابهای متعددی کنجکاوی کردید. در موقع خداحافظی هدیه غرفه امان را داده و گفتم: »۳ کتاب به شما هدیه میکنم. اولی، کتاب مینیاتور »خمسه« نظامی گنجوی است که ۸۰۰ سال پیش در والاترین مقام ادبیاتی آفریده شده که به اشتباه »ادبیات ایران« نامیده میشود، دومی، کتاب شهریار تورک زاده ای که شما نیز »استادش« میخوانید و دومین مقام ادبیاتی که ۸۰۰ سال بعد (بعد از آفریده شدن شاهکار نظامی- بای بک) دوباره »ادبیات ایران« نامیده میشود را دارا میباشد آفریده است، و نیز کتاب فردی که در تلاش است تا در دامن این والامقامان فعالیت کند، یعنی مرا (نویسنده این نامه آقای سابیر رستمخانلی – بای بک) با عنوان »کتاب عمر«که در آذربایجان کتابی پر خواننده میباشد. «

شما »عجب همسایگیی است« - گفته کتاب کوچک شهریار را بوسیدید، راجع به کتاب من کنجکاوی نمودید. گفتم، برای شناساندن آذربایجان نوشته ام، برای تاریخمان، برای امروزمان، بخشی نیز در مورد سیاست زمان شاه در آذربایجان جنوبی حصر شده است. شما، »ایکاش با الفبای عربی بود تا ما هم میتوانستیم بخوانیم« - گفتید و خداحافظی کردید.

در کتاب دیگرم راجع به این دیدارمان نوشته های صمیمانه ای موجود است.

تا به امروز همانگونه، به دور از رسمیت (بدون ادعا به خاطر مقام بالاتر – بای بک)، روشن، خیرخواه و فردی که متوجه هویت ملی خود میباشد در خاطر من باقی مانده اید.

من نیز از روح خستگی ناپذیر ملت مظلوم خود که دارای والاترین مقامهاست، و از دنیای بی عدالتی که ما را در مقابل فجایع قرار داده است مینویسم. شاعر ملی آذربایجان، وکیل مجلس ملی هستم. وظیفه ای ملی نیز دارم که، به دولت، و به مجلس ارتباطی ندارد، غیر از اذیت نصیب شخص نمیکند، اما من آنرا به عنوان یک وظیفه شرافتمند، به عنوان یک وظیفه شهروندی قبول کرده ام – و آن هم یکی از رهبران فعلی کنگره آذربایجانیان دنیا6 و همچنین رئیس فعلی آن کنگره بودنم هست.

تقاضا دارم این نامه را نیز فقط از سوی یکی از رهبران کنگره آذربایجانیان دنیا – یک تورک، و به عنوان حرف دل یک روشنفکر آذربایجانی قبول نمائید.

میدانم، این نامه چیزی را تغییر نخواهد داد، ولی به خاطر افشا کردن ماهیت ضد تورک و ضد انسان سیاست حاکم بر ایران که خود را جمهوری اسلامی میداند خود را سبکتر احساس خواهم نمود. ظلم را دیدن و ساکت ماند در مقام شراکت در کار ظالم است!

جناب خامنه ای محترم!

اگر گفته باشم که، هر روز عمر هزاران انسان در تلویزیون قیچی میشود، افکار کسان بسیاری را مطرح کرده ام. هر روز همان تصویر: اروپا در حال گسترش، در حال از بین بردن مرزها، در حال تفریح، در حال جستجوی امکانات بهتر برای زندگی انسانها، در اندیشه طبیعت، اکولوژی، و کره زمین بودن، پیشرفت تکنولوژی، صداقت برای خودشان، نظام، عدالت در حال گردش، تمامی اختلافات را در پشت میز حل کردن (حتی اگر بعد از کشته شدن ۱۵۰-۱۰۰ میلیون در جنگ جهانی دوم باشد)، به دنبال تمدن و فضائل صنعتی بودن و غیره. اما در شرق، مخصوصا در دنیای اسلام، گرفتاریهای داخلی، ترور، با ده دست از حاکمیت آویزان شدن، »خدایان زمینی« کوچک (خدا مرا ببخشد)، بیسوادی، جهالت، گرسنگی، بیماری، رژیمهایی که انسان را به حشرات موذی تبدیل کرده اند، وزرایی که ثروتهای ملی را از مردم مخفی نگهداشته و به بانکهای اروپائی روان نموده و در آنجا نیز سرگرم عیاشی، و قمار بودن، اولیگارشها، شیخها، شاهزاده ها، جلادهای خانگی، که بره های دست آموز در خارج هستند، در پشت پرده دین شوونیسم، در پشت پرده مذهب استعمار و غیره…

شرقی که مهد تمدن بوده است – سرزمین ما – آشیانه هایمان به این روز افتاده، اروپائی که خیلی چیزها را از ما آموخته است در آن رفاه! تقریبا یکصد و پنجاه سال است که فیلسوفان و عالمان برجسته مسلمانان ایرانی، آذربایجانی، تورکیه ای، آسیای مرکزی و روسیه، به دنبال راهی برای خروج از این وضعیتی هستند که مایه شرم مسلمان است. اما وضعیت تغییر نمیکند، تفاوت باقیمانده است.

افرادی پیدا خواهند شد که پیشرفت تهران، تغییرات تکنولوژیکی که در ایران دیدم، دموکراسی ترکیه، وجود سلاح هسته ای در پاکستان، راکتها، کارخانه ها و تولیدیها را برای من مثال آورده و اعتراض کنند.

این حرفها را من، به عنوان فردی که تعصب اسلامی دارد، دوستدار ملت خود میباشد، و دشمن فردی جز دشمن خود نمیباشد میگویم. نه همچون یک »دشمن ایران« که اصطلاح مورد استفاده »تلویزیون سحر« است،

حقیقت تلخ است!

تفاوت بین اروپا و شرق آنگونه زیاد شده است که، برای از بین بردن آن صدها سال نیاز خواهد بود. آن هم، بعد از بیداری، جمع و جور کردن خود و دست کشدین از ارتباطات نامناسب قدیمی امکان خواهد داشت.

پدرانمان که ۱۲۰-۱۰۰ سال قبل زندگی میکردن از ما جسورتر بودند. آنها پیشرفت ناگهانی غرب را به خاطر وجود برخی خصوصیات دین اسلام، موهومات و بیسوادی مربوط میدانستند. در همین آغاز بگویم که، هیچکدام از آنها از دین خود رویگردان نبوده اند، هر یک از آنها مترقی تر بودن دین اسلام را اذعان داشته و تبلیغ میکردند، هر کدام از آنها »قرآن-کریم« را بهتر از روحانیون امروزی میفهمیدند. به همین دلیل با عقل سلیم، به دور از تعصب، با در نظر داشتن آینده ملت خود، بدون تقلب، حرف دل خود را بر زبان آورده اند.

دلیل اصلی آنها نیز این بود که، اروپا از جنگهای بسیار سخت، از تفتیش عقاید گذشته و در خاتمه قادر بوده است تا صلاحیتهای دین را معین نمایند: دین به عنوان پلی بین انسان و خدا باقی ماند، تقدس، جاذبه الهی خود را پاسداری کرد، از امتیازات خود سرریز نشد (از حدود خود خارج نشد – بای بک)، در کارهای دیگر مردم – کارهای دنیوی وارد نشد، پرینسیپهای زندگی امروزی را طبق پرینسیپهای ۲۰۰۰-۱۴۰۰ سال قبل پایه ریزی نکرد; از علم گرفته، تا سیاست، تا مسائل مالی-ملکی، در حد امکان – در هر مسئله ای خود را تا حد ماموران دنیای کنونی پائین نیاورد.

حضرت-پیغمبر که گفته است »در هر مسئله ای شک کردید، به عقل رجوع کنید« در مقابل مسلمانان، از علم تا قانون، از حکومت، تا پرواز در فضا، امکانات بدون حد و مرزی ارائه نموده است، حتی اگر به خاطر درگیری با مسائل دنیوی; و خواست ایجاد اتحاد بین اعراب نبود، به شمشیر دست نیز نمیزد. اما »علمای« امروزی راه طی شده ۱۴۰۰ ساله بشریت را نادیده انگاشته، دوباره به فرزندانمان میگویند »به شیوه ۷۰۰ سال قبل، و آنهم مطابق اعراب بپوشید-روزگار بگذرانید، زندگی کنید«.

این مداخله کورکورانه به آزادی فکر و وجدانی که خدا به انسان ارزانی داشته است را نادیده انگاشتن صداقت داشتن به اسلام نیست. بر عکس، اینهم سیاست است، اما نه سیاست دینی! سیاست دلالان ریاست، دوستداران پول و مادیات، شوونیسم عرب، فارسی که خواهان به بردگی گرفتن ملل دیگر است. نمیگویم عثمانی! چون در هزار سالی که پرچم اسلام در دستان تورک بود نه عرب بودن عرب را از دستش گرفت، نه به زبان، تمدن، و روح فارس توهین کرد.

تمامی اینها را ۱۵۰ سال پیش که آغازگرش میزرا فتحعلی آخوندزاده اهل خامنه بود تا، حسن زردابی ها، شیخ جمال الدین افغانی ها (سید جما الدین اسد آبادی – بای بک)، اسماعیل قاسپیرالی ها، علی حسین زاده ها، احمد آغا اوغلو ها، علیمردان توپچی باشی ها، محمد امین رسولزاده ها، صابیر ها، جلیل محمد قلی زاده ها، معجر ها نوشته اند. مکرر و بدون تخفیف! ولی امروز ما نمیتوانیم بگوئیم. حق گویان را دشمن دین و اسلام معرفی میکنند. پس، آنهایی که خود را مجاهدین اسلام سال مینامند از ۱۵۰ سال پیش عقبتر مانده اند.

متاسفانه، ارتباط دین با جماعت ما، در وضع اسف باری است. یکی دو مثال بیاورم: یک آخوند، امام، قاضی، - فرقی ندارد - در یک مجلس از دهها عالم، صنعتکار، دانندگان زبانهای مختلف، از آنهایی که در مورد تمدنها آگاه هستند بالاتر مینشیند. افسانه های یهودی که اهدافشان معلوم نیست و یا ماجراهایی را که از تورات شنیده است را با صدای بلند از زبان جاری کرده و صحبت میکند: یعقوب پیغمبر، یوسف پیغمبر، ابراهیم پیغمبر، نهایت، موسی پیغمبر… و ماجراهایی را که افراد به دفعات شنیده اند را به طرز بیسواد گونه ای تکرار مینماید. اگر مستمعی نیز نداشته باشد از آن مجلس ایراد میگیرد. مجلسیان به خاطر اینکه وی فردی روحانی است صبوری میکنند، ولی خودش صبر ندارد. یکی میگوید: »برادر محترم، شما هنوز از راعنه و پیامبران یهودی سخن میگوئی، به اسلام نرسیده ای که ما گوش فرا دهیم. ضمنا در نظر داشته باش که، ما نیز ملت هستیم، ما هم هزار و یک مشکل داریم«.

مجلس دوم. یک آخوند خوش بر و زبان، با عمامه ای بر سر و عبائی بر تن، که در خارج و شاید در قم تحصیل کرده است در حال سخنرانی است. بازهم عالمان و صنعتکاران زیادی نشسته اند. آخوند برای اینکه تعداد مجلسیان بیشتر شود از بحث در مورد علم؛ توضیحات دقیق حوادث طبیعی، و حتی از وجود مبحت اتم در »قرآن« سخن میگوید. مستمعان همگی دانشمند هستند – آنهایی هستند که مشغول تحلیل بحثهای پوشیده و سمبلیک موجود در قرآن با کشفیات علمی هستند. مجلسیان نگران چیز دیگری هستند: چرا اینگونه شد؟ قرآن تمامی راههای کشف، علمی را نشان داد. در دورانی اسلام تبعیض بین تورک، فارس، عرب قائل نبود یسوی ها، بیرونی ها، فارابی ها، ابن سینا ها، علوق بیگ ها، نصیرالدین طوسی ها کلید علم نوین را یافتند،اما این کلید در مراسم عیش-عشرت، در حرمخانه و در آغوش برتری طلبیهای قومی حاکمان مسلمان ناپدید شد. اما غرب آنها را تصاحب کرد، اختصاصی کرد و امروز همچون مال خودش به ما برمیگرداند.

همراه با آنها میتوانم مثالهای دیگری نیز بیاورم که، تبدیل رابطه بین اسلام و جماعت را به یک ارتباط بی معنی، و بی تاثیر تصدیق نماید.

ولی در روزهای سختمان فریاد تکبیر هزاران جوان همه را از جایش تکان داد. بلی، خدا بزرگ است. ما در هر حال به او وابسته ایم. ولی زمانی که بین ما و او شارلاتانهای دینی بدبخت، گدا صفت، دزد، دروغگو، نا تمیز، از آداب معاشرت بیخبر، بد سخن، بی اطلاع از عربی، و از تورکی، و یا افرادی که با الفاظ ناقص فارسی با ملت خود سخن میگوید قرار میگیرند انسانها حیرت زده میمانند.

این روال، تا به کی ادامه خواهد داشت، این راه اسلام را به کجا خواهد برد؟

اندیشه های فیلسوف و نویسنده بزرگ روس، لئون تولستوی را در باره اسلام و وابستگی عمیق وی به اسلام را زمانی که مدیر مسئول روزنامه »آذربایجان« بودم به چاپ رسانده بودم. بعدها نیز به صورت یک کتاب کوچک منتشر شد.

در اروپا، در جای جای دنیا در بین خادمان دین بسیاری هستند که به ارزشهای اسلام واقفند، آنرا به عنوان آخرین و مترقیترین دین دوست داشته و حتی به دین اسلام گرویده اند. اما آنها فلسفه قرآن، وحدانیت خدا و رابطه ساده و مستقیم بین انسان و خدا را برگزیده و به این راه قدم میگذارند. متاسفانه، به دنبال آن (آن انتخاب – بای بک) احکام گرائی در دنیای اسلام را، جهالت را، تجزیه شدنها را، جنگ مذاهب را، بردگی دین برای سیاست را; عقب ماندگی را، ثروتمند شدن از خدا بیخبرگونه یک عده کم در مقابل بخش عمده ای از جامعه که به گدائی افتاده اند را، فقر را، حرام را، روابط نامشروع اجتماعی و معنوی را نیز میبینند.

زمانی پول پرستان وحشی اروپای غیر متحد با اسب و شمشیر بر علیه دنیای اسلام شوریده بودند; امروز فرمانروایان مسیحی زمین و آسمانها به بهانه انتشار دموکراسی و حقوق بشر، مدافعه از اقلیتهای ملی و نیز مبارزه با ترور میایند که حتی تکنولوژی دید داخل خانه هایمان را نیز دارند. چرا ما به این روز افتاده ایم و گناهکاران چه کسانی هستند؟

بیشتر از دنیای آخرت انسان، دین برای دنیای زمینی وی لازم است. از دینهای قدیمی تا به اسلام نیز – تکامل عمومی در تاریخ دینها، مکمل شده و تمایل به نزدیکتر شده به انسان نیز فقط به همین عامل بستگی دارد. با توجه به تکامل مرحله ای دینها در حالی که خدایمان یکی و ابدی است، پس میتوان گفت که برای ایجاد انسیت با خدا امکان به روز شدن متناسب با تاریخ و زمان تمام نشده است. با این حساب، با نگاه کردن به دین به عنوان احکام، در واقع، راههای منتهی به خدا را، به معنای مجازی اگر بگوئیم، در عصر هواپیما و راکت، در سطح راههای کاروان رو نگهداشتن است.

بعد از تمامی این توضیحات من به مطلب اساسی میپردازم. نه، من دشمن غرب نیز نیستم. تمدن غرب را، دموکراسیش را، محیطی را که برای احترام به انسان و ملتها ایجاد کرده است را، قوانین حکومتیش را که بر اساس انتخاب ملت میباشد را دوست دارم. برای خودشان بهشت آفریده اند، تحمل، آزادی، بهره مندی از امتیازات به خاطر اروپائی بودنش کارهای ارزشمندی است. زمانی شبیه به همین هوا، علم، تمدن، ارزشهای معنوی در دنیای واحد اسلام نیز بوده است. اما رژیمهای مستبد یکی بعد از دیگری دنیای اسلام را تجزیه کردند. امروز یکی از همان رژیمها در ایران است.

جمهوری اسلامی ایران موطن ۷-۶ هزارساله تورکان است. سرزمینی است که خاکش با خونمان آمیخته است. ولی امروز ایران سرزمین فارسهایی که از گوشه ای از این سرزمین برآمده اند اطلاق میشود، در نقشه ها کلمه »پرشیا« را به اندازه تمام ایران مینویسند. در حالی که حدود ولایت فارس مشخص است. آثاری که از تمدن بی مانند در خاک آذربایجان بدست آمده اند به عنوان اموال فارس به دنیا معرفی میشوند. یکی از عکسهای تحقیر آمیز در مطبوعات ایران که باعث خشم تورکهای ایران شده است را دیده ام – شما هم شاید دیده باشید. هر چه قدر ناراحت کننده نیز باشد، مجبورم یادآوری کنم: درازگوش اردبیلی زمانی که به تهران نزدیک میشود بر روی پاهای عقب خود راه میرود، قدش راست میشود و در تهران به آدم تبدیل میشود. طرز برخورد مطبوعات ایرانی که از سوی دولت حمایت میشوند یا نمیشوند بدینگونه است. همه اردبیلیها و ما که همسایه آنها میباشیم، تورکهای ایران آیا میتوانند به این عکس اعتراض نکرده و آنرا قبول کنند؟

من سرباز سخنگوی ملت خود هستم و به همین دلیل حرفهای خود را از سخنان ژنرانلهایی که صدها سال »گلستان«ها را در مغزهایمان وارد کرده اند بسیار با ارزشتر میدانم. چون امروزه ملت من نیازی به آن »زبان شکر« ندارد. آن اثرها صدها سال سم به مغزهایمان تزریق کرده اند; آن فلسفه و نظر به دنیا امروز در ذهن من اشیا موزه را تداعی میکنند. حتی اگر قیمتش با میلیاردها نیز سنجیده شود، مرهمی برای درد ملت من نخواهد بود. و من به دنبال مرهمی برای درد ملت خودم هستم.

بخشی از گناهکارانی که دنیای اسلام را به این روز افکنده اند همان تعاریف از پادشاهی، طرفداری از حاکمان، اطاعت از آنها را بسان خوشبختی دیدن، حتی در راه اطاعت از آنها ناموس را نیز فدا کردن را تلقین نمودن، باور کردن و باوراندن اینکه خوشبختی دنیا در گرو بردگی پادشاهان است، تبلیغ حمایت از ظلم در حالی که اینکار در تضاد با قرآن است، چنین آثاری که اخلاق ساکت ماندن و گردن نهادن را ترنم میکنند به طرز فکر شرقی بدل شده، الفبای مدارسمان شده است. از همین منظر نویسنده آن کتابها، و نیز مبلغان آنا در روز آخرت در پیشگاه خدا جوابده خواهند بود.

جناب خامنه ای محترم!

یادآوری اینرا که برای هر انسان، جماعت و ملت مخلوق خدا حقوقی تعریف شده و نیز مجازاتی که برای نادیده گرفتن این حقوق در نزد خداوند خواهد بود را که در کتاب مقدسمان آمده است را برای شما که فردی مطلع به اسلام هستید نیاز نمیدانم.

اسلام – امید انسانهای مظلومی است که ذلیل شده اند، حقوقشان از دستانشان گرفته شده است، به ظلم، و به بی عدالتی دچار شده اند.

متاسفانه، اسلام سیاسیتر شده رفته رفته هر چه بیشتر به دشمن کسانی تبدیل میشود که از سر ظلم به آن پناه آورده اند. معلوم است که، من با گفتن اسلام در اینجا حاکمان مستبد، شوونیستها و دلالان دینی را در نظر میگیرم که اسلام را به عنوان یک اصل در دست خود گرفته، از قدرت آن استفاده کرده، و نیات قدرت پرست خود را عملی میکنند. در قرآن دهها شرح و تحقیق در خصوص حقوق انسانها و ملتها وجود دارد. دفعات بیشماری در مصورات کتاب مقدسمان والا بودن نامحدود حقوق انسانی، و ارزشی که خداوند به مخلوق خود قائل شده است در کتاب مقدسمان ثبت شده است.

از ابتدا تا انتهای قرآن مسئولیتهای انسان در مقابل خدا یادآوری میشود، از او خودشناسی، و وابستگی به خدا طلب میشود. این، به صورت واضح یک درخواست برای با ارزش جلوه دادن لیاقت انسانی است. زیرا که بی لیاقت برای خدای خود لایق نمیتواند باشد. متاسفانه، در چند کشور اسلامی به جای نزدیک کردن انسان به خدا، به جای کمک به بزرگ شدن وی، راههای تحقیر و ذلیل کردن وی انتخاب میشود. نمیفهمند که، با اینکار اهل ایمان را از آفریدگار خود دور میکنند. به خدا خدمت نمیکنند، برعکس از دستورات وی سرپیچی میکنند. هشتاد سال است که در کشور »ایران« نامیده شده اجبار، و ماشین استبداد مردم را له میکند، با در زندان پوساندن انسانهایی که میخواهند لیاقت خود را محافظت کنند، دانسته یا ندانسته خطی ضد-اسلامی را طی میکنند. اسلام یک دینی است که به انسان آزادی تشکل، عمل، و مخصوصا آزادی اندیشه اعطا میکند. این، با توقف موجود در جمعیت، احکامگرائی، با اطاعت بی معنائی که به عنوان سنت نگهداری میشود در یک ظرف نمیگنجد. اینرا (این واقعیت را – بای بک) مفسران مشهور قرآن ال-قرطوبی مصری، ابن-قصیر سوریه ای، محمد عبدو شاگرد جمال الدین افغانی آذربایجانی-تورک مشهور، یوسف علی هندی، ال-میدودی پاکستانی، محمد اسد (Lepold Vays) اروپائی که به دین اسلام مشرف شده است، سید قطب مصری و آثار دهها عالم دیگر تصدیق مینماید.

یکی از ارزشهای والای موجود در اسلام آزادی است. محدود ساختن آن گناه است. به همین دلیل تنها در سوره ۴۳ قرآن در خصوص دوراندیشی مختص حاکمیت خدا برای بی اثر کردن خطر طرفداران حفظ سنتهای کهنه عرب و خطر تبدیل آزادی روح و معنویات انسانی به برده سیستمهای مختلف سیاسی و اجتماعی آیه ای کامل وجود دارد. دیروز در عربستان بود، امروز در ایران و یا آذربایجان – چه فرقی میکند؟

خدا مخالف خفه شدن آزادی انسان، و مخالف تبدیل آن به برده سیستمهای مختلف اجتماعی-سیاسی است. باز هم در همان سوره گفته میشود: حتی اگر انسانها در یک جمعیت به هم نزدیک، باید به هم وابسته نباشند. مانع نبودن مسئولیت اجتماعی و بدهی انسانها در برابر حاکمیت – در مقابل آزادی شخصی آنها، برابری بشر را چگونه میتوان زیباتر از این بیان کرد؟

از نظر قرآن، اگر خدا قومی را برگزیده و پیامبری برایش بفرستد که آن قوم نتواند از این نعمت معقولانه استفاده کند، عاقبتی همچون عاقبت فرعون منتظر آن قوم خواهد بود. به نظر من، این به حاکمیتها نیز مربوط است. اگر حاکمیتی که خدا به آن فرصت داده و به عرش رسانیده است به مردم تحت فرمانش عاقلانه، با عدالت رفتار نکند، خدا او را به مذلت خواهد نشاند. صدها سال است تاریخ مکررا این را تصدیق کرده است. به نظر من، شوونیست فارسی که حقوق ملت مظلوم را لگد مال میکند چنین عاقبتی در انتظارش میباشد.

از نظر قرآن، ستمگران، حامداران ملتهای زیادی را گول زده اند، چشمهای آنها را بسته اند، راههای علم را بر آنها بسته اند (ببینید تلاش امروز حکومت ایران در بازداشتن تورکها از علم، تحصیل، زبان مادری چه با دقت از سوی جناب آفریدگار بیان شده است!) ولی بدین طریق، میتوان ملتهای بی روح، بی اراده، و از راه راست خارج شده را خوار نمود، نه آنهایی را که خودشان را درک میکنند! من شخصا بدون در نظر گرفتن تمامی جد-جهد های رژیم فارس، ملت خودم را بی روح و بی اراده نمیشمارم. نتیحه آسیمیلاسیون دویست ساله روس در مقابل چشمهاست.

از نظر قرآن، انسان حفاظت از خاک، آب، طبیعت، ارزشهای مادی و معنوی، منجمله زبان را که خداوند به وی ارزانی داشته است را بدهکار است. کسانی که با این اصل مخالفت میکنند، در مقابل خدا ایستاده اند. بنابراین، رهبران جمهوری اسلامی که ما را از ارزشهایمان، منجمله زبانمان جدا کرده و تلاش به فارس شدنمان میکنند از خدا نمیترسند، آفریدگار را نه، که شوونیست، شیطانهای فارس را خدمت میکنند.

یکی از برتریهای اسلام نسبت به فلسفه های عالمگیری چون ماتریالیسم، مارکسیسم، سوسیالیزم این است که برعکس نگاه آنها به انسان که وی را چون استحصالگر نعمات میانگارند، انسان را چون ثروتی الهی مینگرد. معنویت، اخلاق و صداقت!.. اینها هستند که انسان را انسان میسازد. از کدام معنویات، اخلاق و صداقت ملتی که از ریشه اش کنده شده است میتوان سخن گفت؟ علامت نخست اخلاق این است که بتوان فردی را که از پستانش شیر خورده ای، به زبان آن بنده خدا، با زبانی که با آن لالایی گفته است، با نام خودش »مادر« صدایش کرد.

»نظرپردازان« ایرانی که این را به خوبی دانسته، اما به آن اهمیت نمیدهند به چه حقی میتوانند پس از کلمه »جمهوری« کلمه »اسلامی« را بیافزایند؟

دین – راه خیرخواهی، زیبائی، والایی است. همانگونه که از معنی لغوی آن بر میاید، روش زندگی است. رژیمی که در ایران انسانها را از حقوق خودشان محروم میسازد، در خانه به یک طرز، و در خارج از خانه به طرز دیگری بودن سوق میدهد (دوروئی – بای بک)، تا آخر عمر وی را مطیع تقلب میکند، یعنی رژیمی که در واقع زندگی انسانها را از مسیر طبیعی آن منحرف میکند در حقیقت ستونهای دین را محو مینماید.

سخن گفتن از ارزشهای دینی با آن دولت و جمعیتی که هر روز افرادی را که مدرسه به زبان مادری میخواهند را شکنجه میدهد و آنها را از معیشت گرفته تا زندگی اجتماعیشان، هر لحظه با ظلم، با بی ایمانی، روبرو میکند خنده دار است. در جائی که برای دین ارزش داده میشود نمیتوان دروغ گفت، دوروئی کرد (یعنی با جمهوری آذربایجان به نوعی، با ارمنستان نیز به نوعی دیگر سخن گفتن)، و یا ملتهای را خوار نمود! جدائی دین از حکومت نیز برتر از این آمده است. اینها را با هم یکی کردن، اسلام را به قهقرای ۱۴۰۰ ساله سوق دادن است.

از نظر قرآن، در دنیا هیچ ملتی وجود ندارد که، به خاطر اسم و رسمش از ملتهای دیگر سر باشد. برادران عرب و فارسمان در اینجا نیز با ادعای سلطه گری بر خلاف قرآن ره میپیمایند.

در قرآن آیه هایی که باید آویزه گوش هر انسان تورکی باشد نیز موجود است. برای نمونه، در آیه ۳۰ از سوره ۲ به صورت آشکار گفته میشود که، ملتها مسئول عاقبت خودشان هستند. کسانی که ظلم را میپذیرند و در مقابل دیگران سر تعظیم فرود میاورند در واقع بدبختی خود را نزدیکتر مینمایند.

این مقالها را میتوان کش داد. ولی نتیجه ای که بدست میاید این است: در کشور ایران که خود را جمهوری اسلامی میشمارد به اسلام، به دین حرمت نمیشود. در کشوری ایران نامیده میشود دین – خدمت به خدا، عیادت – راه ایجاد نظم در جامعه، و محافظت از روح انسان نیست. اسلام در ایران– آلت دست شوونیسم فارس است، کمک به ظلم و استبداد میکند. برای همین است که خود-خودش را انکار کرده و از نفوذ ساقط مینماید.

جناب خامنه ای محترم!

شما انسانی هستنید که قادر است حوادثی را که زیر نظر خداوند اتفاق میافتند را هم از نظر دینی، و هم از نظر دنیوی درک کند، برای همین هم بی اطلاع از رفتار غیر انسانی را، رفتاری که مغایر با »قرآن«-کتاب، قوانین بین المللی، حقوق بشر میباشد را که در کشورتان نسبته به همنژادان، برادران تورک ما اعمال میشود نیستید. پس، چگونه میتوانید رفتار غیر-انسانی را با ملتی که بیش از نیمی از جمعیت ایران را تشکیل میدهد، ملتی که بسیار پیشتر از فارسها در این سرزمین ساکن شده است، ملتی که به درازای صدها سال در این آب و خاک دولتهای متعدد تشکیل داده است، ملتی که در آفریدن ارزشهای مدنی-معنوی که با نام ایران شناخته میشود خدمات بی مثالی انجام داده است را توجیه نمائید؟

طبق عادت، مقامات مسئوا ایران در جواب این سوال میگویند که، تورکها برادران مسلمان ما هستند، صاحب منصب هستند، در اینخصوص شما را مثال میاورند، در اداره دولت اشتراک دارند، صاحب حقوق اقتصادی هستند و غیره. آیا خواست ملت فقط شامل اینها است؟ متاسفانه، در ایران شوونیسم فارس زیر نقاب برادری اسلامی حکمرانی میکند و آن تورکهایی که در حاکمیت قرار دارند نیز آنهایی هستند که، با سرنوشت ملت خود بیگانه اند.

آیا دین اسلام خوار شدن یک ملت را، خفه کردن اندیشه آزاد یک ملت را، نابود کردن زبانش، نابود کردن تمدنش، آسیمیله و خوار شدن تحت فشار یک ملت را به دست ملتی دیگر محق میداند؟ آیا خود شما به عنوان یک تورک از این سرنوشت تلخ ملت خودتان احساس ناراحتی میکنید؟

در حالی که دهها میلیون تورک مسلمان از خواندن-نوشتن به زبان مادری خود محروم گشته اند، بدون مدرسه از تمدن به دور نگهداشته میشوند، یک مشت ارمنی که »کافر« مینامیدشان را با گفتن »اقلیت دینی هستند، به همین دلیل حقوقی دارند« - مورد حمایت خود قرار میدهید، اینکار تحت کدام ارزش معنوی انجام میشود؟ آیا گناه ما تورک-مسلمان بودن به جای مسیحی بودن است؟

به اهالی که تعدادشان از ۷۰-۶۰ هزار نفر بیشتر نبوده و ۱۸۰ سال قبل با هدف تحت فشار قرار دادن تورکها در قفقاز از ایران، تورکیه کوچانده و در قاراباغ ساکن شده اند دارای خودمختاری در آذربایجان بوده اند. آنها به این نیز قناعت نکردند، ارمنستان که کشوری تشکیل شده در خانات ایروان میباشد که در گذشته سر-تا-سر آن خاک تورک بوده است، ۲۰ درصد از خاکمان را اشغال کرد; اما در طی مدت این اشغالگری ایران یکی از یاری کنندگان بزرگ ارمنستان شد، به افرادی که بیش از یک میلیون مسلمان را بدون خانه-کاشانه نمودند، از قاتلین با راههای مختلف حمایت نمود، از هیچگونه کمک سیاسی، اقتصادی، معنوی به دشمنان آذربایجان دریغ نکرد.

تورکهای آذربایجان مردمی با مرحمت هستند که به ارزشهای معنوی قیمت بالائی قائل هستند. در زمانی که حکومت در ایران در دستان آنها بود برای پیشرفت ملتها شرایط فراهم شده است. رژیم پهلوی با از بین بردن رسوم تحمل همدیگر که از سوی مجریان تورک ایجاد شده بود باعث تزلزل پایه های معنوی دولت ایران شد. امروز نیز در مطبوعات مختلف تورکها تحقیر میشوند، همنژادان معترضمان به این تحقیر دسته-دسته زندانی میشوند، به خاطر درخواست عادی ترین حقوقشان تحت شکنجه های مخوف قرار میگیرند. این نشانگر این است که، ارتباط حکومتی که در حال حاضر زیر نام »جمهوری اسلامی« تشکیل شده است با تورکها از ارتباط رژیم پهلوی (با تورکها – بای بک) فرقی ندارد.

جناب خامنه ای محترم!

ما، کنگره آذربایجانیهای جهان به هیچ طریقی نمیتوانیم نسبت به سرنوشت برادران و خواهرانمان در ایران بیگانه بمانیم. درخواست حقوق ما به عنوان دشمنی ما با ایران نیست. ما مخالف هر گونه جنگ و تروریسم هستیم. ولی آن دولتی که به حقوق ملیتهای خود ارزش قائل نیست محکوم به تجزیه شدن است – سرنوشت یکی از ابرقدرتهای دنیا و یکی از دولتهای اتمی و بزرگترینشان اتحاد جماهیر شوروی و یوگوسلاوی دلیلی بر این مدعا میباشد.

زندانی شدن دهها تن از برادرانمان که برای مبارزه در راه زبان مادری و مخالفت با تحقیر تورکها دستگیر شده اند هر آذربایجانی را به صورت جدی ناراحت میکند. بایستی به این سیاست ارتجاعی که بر علیه تورکها در ایران است خاتمه داده شود! حق باریک میشود، ولی پاره نمیشود! ملتی که ستارخان، خیابانی ۷ ، سید جعفر پیشه وری ۸ ، شهریار را به بار آورده است نمرده است!

از این ملت و از خدا بترسید

۱- "اوتای-بوتای" و یا "او اؤز-بو اؤز" به معنای "آنسو و اینسو"ی آذربایجان گفته میشود. رود آراز (ارس) نقطه تلاقی این دو سمت است.
۲- شاه اسماعیل صفوی، از پادشاهان امپراطوری تورک صفوی. وی شاعر زبده ای نیز بود که به خطائی تخلص میکرده است.
۳- آذربایجان یکپارچه در حال حاضر به دو بخش تقسیم شده است. بخش شمالی که به عنوان آذربایجان شمالی شناخته میشود دارای حکومت مستقل میباشد. بخش جنوبی که به نام آذربایجان جنوبی شناخته میشود با دارا بودن جمعیت به مراتب بیشتر از بخش شمالی و نیز دارای وسعتی گسترده تر از سوی رژیم ارنجاعی فارس ایران اشغال شده است. یکپارچگی و اتحاد دوباره از اعتقادات ملی آذربایجانیها میباشد و برای بدست آوردن آن سالهاست که مبارزه میکنند.
۴- پس از اعلام استقلال آذربایجان از اتحاد شوروی، کشور تازه تاسیس شده ارمنستان با کمک روسیه و پنهانکاری غرب اقدام به اشغال سرزمینهای آذربایجان نمود. در این اشغال رسمی که از سوی سازمان ملل محکوم شده است بیش از صدها هزار نفر به طرز فجیعی کشته شده و بيش از ۱ میلیون نفر به مناطق اطراف فراری شده اند.
۵- محمد حسین بهجت تبریزی متخلص به شهریار در محافل ادبی به عنوان شهریار کبیر نیز شناخته میشود. وی دیوان منحصر به فردی به زبان تورکی آذربایجانی از خود به یادگار گذاشته است که به جرات میتوان آنرا شاهکار ادبی قرن اخیر نامید.
۶- کنگره آذربایجانیان دنیا (د.ا.ک) یکی از تشکلات منظم آذربایجانی است که بدور از بند و بستهای دولتی و خارجی، در خصوص ایجاد وحدت بین آذربایجانیها و نیز حل مشکلات ملی آنها در سطح دنیا فعالیت مینماید.
۷- شیخ محمد خیابانی یکی از مبارزان آذربایجانی است که برای آزادی خاک آذربایجان از سلطه ابرقدرتهای دنیا مبارزه کرد و موفق شد در دورانی کوتاه دولت مستقل خود را تشکیل دهد.
۸- سید جعفر پیشه وری رهبر فرقه دموکرات و رئیس حکومت ملی آذربایجان در سالهای ۲۵-۱۳۲۴ بود. وی توانسته بود با بیرون راندن قوای اشغالگر فارس که تحت حمایت آمریکا و انگلیس بودند دولت ملی آذربایجان را تشکیل دهد. به گواه محققان و نیز شاهدان غربی، یک سال حکومت وی در آذربایجان از ۸۰ سال حکومت اشغالگران فارس در منطقه پربارتر و دموکراتتر بود. دانشگاه ملی تبریز یکی از یادگارهای ارزشمند یکسال حکومت ملی آذربایجان میباشد.
-----------------



SABİR RÜSTƏMXANLI İRANIN DİNİ LİDERİNƏ MƏKTUB YAZIB: «BU MİLLƏTDƏN və ALLAHDAN QORXUN!»

2008-04-30 - 12:30:00


Xalq şairi, Milli Məclisin deputatı Sabir Rüstəmxanlı İran İslam Respublikasının dini rəhbəri ayətulla Seyid Əli Xamneyiyə açıq məktub yazıb. Parçalanmış Dünya Azərbaycanlıları Konqresinin bir bölümününün DAK sədri kimi tanıdığı S.Rüstəmxanlının məktubu «525-ci qəzet»in bugünkü sayında dərc olunub. Məktubu «Media forum» oxucularının da diqqətinə çatdırırıq.



Hörmətli cənab Xamneyi!

Ömrün elə yaşı gəlir ki, insan özündən vəzifəcə yuxarıdakıların, ona hökm edənin heç birini görmür, başının üstündə tac-taxtlar, prezident mövqeləri olsa da, nə hökmdar qəzəbinin, nə cəllad qılıncının heç bir mənası qalmır, dünyanın bir-birindən o qədər də çox fərqlənməyən varıyla yoxunun, ağalıqla qulluğun fövqündə olan Böyük Yaradanla üz-üzə olduğunu görür, ona qovuşmağa hazırlaşır.

Bir dəfə gənc jurnalistlər məndən soruşmuşdular: «Sizcə, insan öləndə niyə ağlamır?» Cavab vermişdim ki, «yəqin anlayır ki, Allah göz yaşlarına inanmır. Onu da görürlər ki, itirdikləri tapdıqlarının yanında heç bir şeydir».

Bizim belə bir yaşımızdır! Bu dünyadan çox, Allah qarşısında verəcəyimiz hesabatı düşünməliyik. Ancaq o hesabatın yalnız şəxsi əməllərilə bağlı olduğunu düşünənlər yanılırlar. Hər bir insan fərd olmaqla yanaşı həm də cəmiyyətin bir parçasıdır; özüylə yanaşı yaşadığı dünyanı, keçib getdiyi yolu və o yolun ətraflarını da fikirləşməlidir; «mən orucumdan, namazımdan qalmamışam» deməklə aradan çıxmaq olmaz: pis deyilsən, ancaq pisliklərə dözmüsən, qaniçən deyilsən, ancaq qaniçənlər mühitinin iştirakçısı olmusan... - bunların da hesabatının aparılacağını Siz məndən yaxşı bilirsiniz.

Mən din xadimi deyiləm, ancaq Allah adamıyam. Saysız-hesabsız Allah, Quran, Peyğəmbər adından danışan, amma əslində cəhalət məddahları var ki, Allahlarından xəbərləri yoxdur, şeytana xidmət edirlər.

Əslim-nəslim kimi, özüm də halallığı və imanlı olmağı insanlığın əsas keyfiyyətlərindən biri hesab etmişəm, millətimə və insanlara xidmətdən başqa bir yol tanımıram. Uşaqkən yaylaqda böyüklərim mənə tikanlı məftillərin arasından «o üzdəki», yəni «sizing» tərəfdəki müqəddəs Savalanı, onun ətəyindəki Ərdəbili göstərir və o şəhərin içindəki, iti gözlə aydın seçilən Şeyx Səfi məqbərəsindən danışardılar. Buna görə də elə o yaşlarımda damarlarımda Xətainin qanının dolaşdığına inanmışam. Allahıma yalvarmışam ki, mənə Babəkin, Nəsiminin, gəncəli Cavad xanın, Səttar xanın, Şeyx Məhəmməd Xiyabaninin, Firudin İbrahiminin taleyini qismət eləsin, məni onların məktəbinin şagirdi kimi yetişdirsin.

Buna görə də 1988-ci ildə Quzey Azərbaycan irticaya və işğala qarşı qalxanda, «azadlıq» və «bütövlük» sözləri milyonlarla insanı ayağa qaldıranda mən onların ön sırasında, kürsüdəydim və sevinirdim ki, xalq mənə inanır.

Ancaq bu gün bunların heç biri təsəlli ola bilməz. Həm bu dünyada, həm də o dünyada verəcəyimiz hesabatın əsası bu deyil!

Bu gün Dağlıq Qarabağın 6 və onun ətrafındakı 7 rayonun müsəlman və türk dünyasına düşmən olan terrorçu erməni qaniçənlərinin əlində olduğunu düşünəndə, çadırlarda, vaqonlarda, zirzəmilərdə yaşayan, 20 ildən bəri ev-eşiyindən qovulmuş 1 milyon qaçqınımızı, bir tikə çörək dalınca yurdundan didərgin düşüb avropalıların qapılarında nökərçilik edən bacı-qardaşlarımızı, şəhid ərlərinin yadigarlarını dolandırmaq üçün qürbət yollarına səpələnmiş qadınlarımızın cavankən külə dönmüş sifətlərini görəndə özümü də günahkar sayıram.

İranın şimalında zəlzələ olanda Ərdəbilə getmiş, indiki cümhurbaşqanınız, o vaxtkı Ərdəbil ostandarı ağaye Əhmədi Necatdan dağılmış kəndlərə baş çəkmək icazəsi alaraq, dağətəyi kəndləri gəzmişdim. Dağılan evlərin yerinə qırmızı kərpiclə iki otaqlı balaca evciklər tikilirdi. Dağılanın yanında şükürlüydü. Çünki XX yüzilin sonunda ancaq qazmalardan ibarət kəndləri necə təsəvvür etmək olar, buna yaşamaq demək mümkündürmü? Bu qədər sərvəti olan İranın kəndləri bu kökdə olmalıdırmı?

Ürəyimdə dedim: «Şükür sənə, İlahi! Sən bu zəlzələni eləmisən ki, millətə utanc yeri olan bu qazmalar dağılsın, adamlar gün işığına çıxsın». Allah dözür, dözür, insanın ürəyinin daşa döndüyünü görəndə qərarını verir...

İşğalçı və terrorçu Ermənistana Amerika, Rusiya, Fransayla yanaşı İrandan da yardım, neft, qaz, ərzaq göndərildiyini ilk dəfə eşidəndə də ürəyimdən belə bir haray qopmuşdu. Əsir düşmüş şiə-türk qardaşlarınızın bədən hissələriylə alver edən erməni dəllallarıyla əl verib anlaşan, maşın bağışlayan, himayədarlıq edən, Qarabağda qanımız çilənmiş evlərimizi ermənilərlə bərabər talayan, paylaşan, ağır günlərimizdə torba-torba pulla sərhəd rayonlarımızda çörəksiz, çarəsiz qalan ailələrdən bütün ziqiymət əşyaları su qiymətinə alıb yadelli dəllallara satan, onların mədəniyyətinin malı edən İran alverçilərinə baxanda yenə o zəlzələni xatırlayıram.

Hər şeyi, hətta millətinin namusunu, dinini də paraya qurban verən ölü ruhları, mağara şüurluları xilas edən başqa bir zəlzələ olacaq yəqin! Hər düşkünlüyün bir sonu var!

Məncə, sizlər o tayda, bizlər bu tayda bütün bunlara görə Allah qarşısında nə cavab verəcəyimizi düşünməliyik. Çünki müsəlmanın haqsızlıqlara dözməsi onun məsuliyyətini daha da artırır.

Mən Azərbaycan Respublikasının mətbuat və informasiya naziri olanda gənc dövlətimizin ilk rəsmi nümayəndələrindən biri kimi böyük Şəhriyarın yubileyi və Tehran Beynəlxalq Kitab Sərgisinə gəlişimdə Sizinlə üç dəfə görüşmüş, Bakıda azəri türkcəsində buraxdığımız dəyərli «Hünər» kitabınıza ön söz yazmışam. Aradan xeyli vaxt keçib, bunlar yadınızda qalmaz.

Şəhriyarın yubileyində iqamətgahınızda bizi qəbul edərkən «mən də türkəm, istəyirsiniz türkcə danışaq, istəyirsiniz farsca» - söyləmiş, sonra Şəhriyarın «Heydərbabaya salam»ından əzbər parçalar demişdiniz. Ana dilimizdə dediyiniz bir neçə cümlə və söylədiyiniz şeir bəndləri qonaqlarınıza böyük hədiyyəniz idi. Şükür, Tehranda, Təbrizdə, Urmiyada, Həmədanda türkcənin həsrətini çəkmirik, ancaq yüksək rəsmi dairədə dinlədiyimiz bu sözlər ölkə haqqında təsəvvürlərimizi dəyişirdi.

Kitab sərgisində də bizə demişdilər ki, Sizin vaxtınız azdır, Azərbaycan köşkünə yarım, ya bir dəqiqə vaxt ayıra bilərsiniz. Ancaq Siz bizim yanımızda 20 dəqiqəyə yaxın vaxt keçirdiniz, ayrı-ayrı kitablarla maraqlandınız. Ayrılarkən isə Sizə köşkümüzün hədiyyəsini verdim və dedim: «Sizə üç kitab bağışlayıram. Birincisi, yanlış olaraq «İran ədəbiyyatı» adlandırılan ədəbiyyatın 800 il öncə ən uca zirvəsini yaradan türk oğlu Nizami Gəncəvinin «Xəmsə»sinə çəkilmiş miniatürlər, ikincisi Sizin də «ustad» dediyiniz və 800 il sonra yenə «İran ədəbiyyatı» deyilən söz sənətinin ədəbiyyatın ikinci zirvəsini yaratmış başqa bir türk oğlu Şəhriyarın kitabı, bir də bu zirvələrin ətəyində çalışan bəndeyi-həqiriniz, yəni mənim Azərbaycanda çox oxunan bir əsəri – «Ömür kitabı».

Siz «Əcəb qonşuluqdur» - deyərək Şəhriyarın balaca kitabını öpdünüz, mənim kitabımla maraqlandınız. Dedim, Azərbaycanı tanıtmaq məqsədilə yazmışam, tariximizə, bu günümüzə, bir hissəsi də şah rejiminin Güney Azərbaycan siyasətinə həsr olunub. Siz, «kaş ərəb əlifbasıyla olaydı, biz də oxuyaydıq» - deyib ayrıldınız.

Başqa bir kitabımda bu görüşümüz haqqında səmimiyyətlə yazılmış səhifələr var.

İndiyədək yaddaşımda o cür, rəsmiyyətdən kənar, işıqlı, xeyirxah və milli kimliyinin fərqində olan bir adam kimi qalmısınız.

Mən də o böyük zirvələrin böyür-başında məzlum millətimin sarsılmaz ruhundan və ədalətsiz dünyanın bizi qarşılaşdırdığı faciələrindən yazıram. Azərbaycanın xalq şairi, Milli Məclisin deputatıyam. Bir milli vəzifəm də var ki, dövlətə, parlamentə aidiyyatı yoxdur, əziyyətdən başqa adama heç nə vermir, ancaq mən onu şərəfli bir iş kimi, vətəndaşlıq borcu kimi qəbul etmişəm - o da Dünya Azərbaycanlıları Konqresinin başçılarından biri, indi sədri olmağımdır.

Bu məktubumu da məhz Dünya Azərbaycanlıları Konqresinin yönətiçilərindən birinin - bir türk, Azərbaycan ziyalısının ürək sözləri kimi qəbul etməyinizi xahiş edirəm.

Bilirəm ki, bu məktub heç nəyi dəyişməyəcək, ancaq özünü İslam cümhuriyyəti sayan İranda aparılan və məncə, mahiyyətinə görə antitürk və antiinsani olan siyasətin bir-iki məqamına işıq salmaqla bir az yüngülləşəcəyəm. Zülmü və ya haqsızlığı görüb susmaq da o zülmü eləyənə şərik olmaqdır!

Hörmətli cənab Xamneyi!

Əgər desəm ki, hər gün televizorda gördükləri minlərlə insanın ömrünü qayçılayır, çoxlarının fikrini ifadə etmiş olaram. Hər gün eyni görüntü: Avropa genişlənməkdə, sərhədləri götürməkdə, əylənməkdə, insanların daha yaxşı yaşaması üçün imkanlar aramada, təbiətin, ekologiyanın, yer kürəsinin qayğısını çəkməkdə, texnologiyanı inkişaf etdirməkdə, özləri üçün düzlük, nizam, ədalət gəzməkdə, bütün münaqişələri masa arxasında çözmək yolunun alternativsizliyini dərk etməkdə (100-150 milyon insanı qurban verən İkinci Dünya savaşından sonra olsa da), mədəniyyət və sənət fəzilətlərinin peşində və sair. Şərq, xüsusən müsəlman dünyasında isə savaş, daxili çəkişmələr, terror, hakimiyyətdən onəlli yapışmış, balaca «yer allahları» (Allah məni bağışlasın), savadsızlıq, cəhalət, aclıq, xəstəlik, insanı həşərata çevirən despotik rejimlər, tanrının verdiyi sərvətləri xalqdan gizlədib Avropa banklarına axıdan və orada da əyyaşlıqdan, qumardan başları açılmayan nazirlər, oliqarxlar, şeyxlər, şahzadələr, evlərində cəllad, ancaq xaricdə əl quzuları olanlar, din pərdəsi altında şovinizm, məzhəb pərdəsi altında müstəmləkəçilik və sair...

Dünya mədəniyyətinin beşiyi olan Şərq - bizim yurd-yuvalarımız bu gündə, çox şeyi bizdən öyrənən Avropa isə o səviyyədə! Təxminən yüz əlli ildir İranın, Azərbaycanın, Türkiyənin, Orta Asiya və Rusiya müsəlmanlarının görkəmli filosofları, alimləri bu normal olmayan, müsəlmana utanc gətirən vəziyyəti müzakirə eləyərək çıxış yolları axtarırlar. Ancaq vəziyyət dəyişilmir, fərq davam edir.

Tehranın inkişafını, İranda gördüyüm texnoloji dəyişmələri, Türkiyə demokratiyasını, Pakistanda atom silahının mövcudluğunu, raketləri, zavod və fabriklərimizi misal gətirib mənə etiraz edən tapılacaq.

Bu sözləri mən, sizin «Səhər» TV-nin deyildiyi kimi, «İran düşməni» olaraq yox, İslam aləminin təəssübünü çəkən, öz millətini sevən, düşmənindən başqa heç kimə düşmən olmayan bir insan kimi deyirəm.

Həqiqət acıdır!

Avropa ilə müsəlman Şərqi arasında fərq o qədər böyüyüb ki, onu aradan qaldırmaq üçün yüzillər lazım gələcək. O da ayılmaq, özümüzü toplayıb köhnəlmiş vərdiş və münasibətlər sistemindən əl çəkməklə ola bilər.

100-120 il öncə yaşamış babalarımız bizdən daha cəsarətliydilər. Onlar Qərbin birdən-birə irəli çıxmasını İslam dininin bəzi xüsusiyyətləri, mövhumat və savadsızlıqla bağlayırdılar. Bəri başdan deyim ki, onların heç biri dinindən üz döndərməmişdi, hər biri İslamın daha mütərəqqi din olduğunu deyir və təbliğ edirdi, hər biri «Qurani-Kərim»i indiki dindarlardan daha yaxşı bilirdi. Ancaq məhz sakit ağılla, təəssübkeşliklə, öz xalqlarının gələcəyini düşünərək, saxtakarlıq etmədən, ürəklərindəkini dilə gətirirdilər.

Əsas dəlilləri də bu idi ki, Avropa çox çətin müharibələrdən, inkivizasiyalardan keçib sonda dinin səlahiyyətlərini müəyyənləşdirə bildi: din insanla Allah arasında bir körpü olaraq qaldı, müqəddəsliyini, ilahi cazibəni qorudu, imtiyazlarını aşmadı, cəmiyyətin başqa işlərinə - dünyəvi işlərə qarışmadı, bu günün həyat tərzini 1400-2000 il bundan öncənin prinsipləriylə qurmağa çalışmadı; gündə dəyişilən qanunların, elmdən, siyasətdən, mal-mülk məsələlərindən tutmuş, imkan bölgüsünə qədər - hər şeydə özlərini müasir dünyanın məmurlarının səviyyəsinə endirmədi.

Həzrəti-Peyğəmbər «bir əmrdə şübhə olursa, ağlınızla həll edin» deyə müsəlmanın qarşısında elmdən qanuna, dövlətçilikdən kosmosa uçuşa qədər sonsuz imkanlar açıb, ancaq dünya işlərinə az qarışıb; ərəbləri birləşdirmək marağı olmasa, qılınca da əl atmayacaqdı. Ancaq indiki «üləmalar» bəşəriyyətin 1400 ilə keçdiyi yolu yox sayıb, yenə uşaqlarımıza «yeddinci yüzilin qaydasına, həm də ərəb qaydasına uyğun geyinib-keçinin, yaşayın» - deyirlər.

Allahın insana verdiyi fikir və vicdan azadlığına bu kor müdaxiləni görməmək İslama sədaqət əlaməti deyil. Əksinə, bu da siyasətdir, ancaq din siyasəti yox! Rəyasət dəllallarının, para və maddiyyat düşkünlərinin, başqa millətləri qul etmək istəyən ərəb, fars şovinistlərinin siyasətidir... Osmanlı demirəm! Çünki İslamın bayrağı min il türkün əlində olanda nə ərəbin ərəbliyini əlindən aldı, nə farsın dilinə, mədəniyyətinə, ruhuna toxundu.

Bütün bunları 150 il öncə Xamnəli Mirzə Fətəli Axundzadədən başlayaraq, Həsən bəy Zərdabilər, Şeyx Cəmaləddin Əfqanilər, İsmayıl Qaspıralılar, Əli bəy Hüseynzadələr, Əhməd Ağaoğlular, Əlimərdan bəy Topçubaşilər, Məmməd Əmin Rəsulzadələr, Sabirlər, Cəlil Məmmədquluzadələr, Möcüzlər yazıblar. Dönə-dönə və güzəştə getmədən! Ancaq indi biz deyə bilmirik. Haqqı söyləyəni dinin və İslamın düşməni elan edirlər. Deməli, 150 ildə özünü İslam mücahidləri sayanlar irəli getməkdənsə geri gediblər.

Dinimizin cəmiyyətlə əlaqələri, təəssüf ki, acınacaqlı haldadır. Bir-iki misal çəkim: bir məclisdə onlarla elm, sənət xadimlərinin, dünya dillərini bilən, bütün sivilizasiyalardan xəbərdar adamlardan yuxarıda oturan axund, imam, qazi, - fərqi yoxdur,- məqsədi bəlli olmadan yəhudi mifologiyasından və ya Tövratdan eşitdiyi hədisləri uc-uca calayıb danışır: Yaqub peyğəmbər, Yusif peyğəmbər, İbrahim peyğəmbər, nəhayət, Musa peyğəmbər... Hər kəsin dəfələrlə eşitdiyi hədisləri savadsız bir şəkildə təkrarlayır. Ona qulaq asan olmadığını görəndə isə məclisə irad tutur. Məclis din xadimi olduğuna görə dözüb durur, amma bu yerdə dözmür. Kimsə: «Hörmətli qardaşımız, sən hələ fironlar dövründən, yəhudi peyğəmbərlərindən danışırsan, gəlib İslama çıxmamısan ki, qulaq asaq. Həm də nəzərə al, biz də millətik, bizim də bu gün danışılası min bir dərdimiz var» - deyir.

İkinci məclis. Xaricdə, bəlkə də Qumda təhsil almış dilli-dilavər bir axund, başında çalma, əynində əba, İslam dininin fəzilətlərindən danışır. Yenə çoxlu tanınmış elm, sənət adamları oturub. Axund məclisə xoş gəlsin deyə «Quran»da elmdən, təbiət hadisələrinin dəqiq ifadəsindən, hətta atomdan bəhs edildiyindən danışır. Oturanlar hamısı alimdir - Quranda gizli, simvolik deyilənlərin üstündə olan elmi kəşflərlə məşğul olan adamlardır. Oturanlar başqa şeyin qayğısını çəkir: niyə belə oldu? Quran bütün kəşfləri, elm yollarını göstərdi. İslamın türk, fars, ərəb ayrıseçkiliyi qoymadığı çağlarda Yəsəvilər, Birunilər, Fərabilər, İbn Sinalar, Uluqbəylər, Nəsrəddin Tusilər çağdaş elmlərin açarını buldular, amma sonra bu açar müsəlman hakimlərin eyş-işrət, hərəmxana və tayfa maraqlarının ağuşunda məhv edildi. Amma Qərb onlara sahib çıxdı, mənimsədi və bu gün öz malı kimi bizə qaytarır.

Onlarla başqa misal çəkə bilərəm ki, İslamın cəmiyyətlə ilişgilərinin bu şəkildə mənasız, təsirsiz bir şeyə çevrildiyini təsdiq etsin.

Amma ağır günlərimizdə küçələrə axan minlərlə gəncin var səslə dedikləri təkbir hamını yerindən oynatdı. Bəli, Allah böyükdür. Biz onsuz da ona bağlıyıq. Ancaq onunla aramıza zavalı, ələbaxan, oğru, yalançı, natəmiz, geyim-kecimi eybəcər, dili söz tutmayan, ərəbi də, türkü də bilməyən və ya öz millətiylə pozuq fars ibarələriylə danışan din şarlatanları girəndə insanlar çaşıb qalır.

Bu, nə vaxta qədər davam edəcək, bu yol İslamı hara apara bilər?

Böyük rus yazıçısı və filosofu Lev Tolstoyun İslam haqqında düşüncələrini və İslama olan böyük bağlılığı haqqında yazılarını vaxtilə baş redaktoru olduğum «Azərbaycan» qəzetində çap eləmişdim. Sonra balaca bir kitabça halında yayılıb.

Avropada, dünyanın hər yerində başqa din xadimləri arasında İslamın dəyərini bilən, sonuncu və ən mütərəqqi din kimi onu sevən və hətta onu seçib müsəlman olan insanlar çoxdur. Amma onlar Quranın fəlsəfəsini, Allahın birliyi və Allahla insan arasında sadə, birbaşa rabitənin gözəlliyini seçib bu yola gəlirlər. Təəssüf ki, sonra bunun dalınca İslam dünyasındakı ehkamçılığı, cəhaləti, parçalanmaları, məzhəb davalarını, dinin siyasətə qulluq etdiyini; geriliyi, bir dəstənin allahsızcasına varlandığı halda əhalinin böyük hissəsinin ac və dilənçi vəziyyətində olduğunu, yoxsulluğu, haramı, ictimai və mənəvi əxlaqsızlıqları da görürlər.

Bir vaxt İslam dünyasının üstünə vəhşi, dağınıq Avropanın parabeyin rıtsarları, at üstündə və qılıncla gəlmişdilər; bu gün yerə və göyə hakimlik edən xristian dünyası demokratiyanı və insan haqlarını yaymaq, milli azlıqları müdafiə etmək və terrorla mübarizə adı altında gəlir və evlərimizin içini də görən texnologiyası var. Niyə biz bu gündəyik və bunun günahkarları kimlərdir?

Din insanın o dünyasından çox, bu dünyasına lazımdır. Qədim dinlərdən başlayaraq ta İslama qədər - dinlər tarixinin ümumi kamilləşmək, təkmilləşmək və insana yaxınlaşmaq meyli də məhz bu amillə bağlıdır. Allahımız bir ola-ola, dəyişilməz və əbədi ola-ola dinlər kamilləşirsə, deməli Allahla ünsiyyətin tarixə və zamana uyğun yeniləşmək imkanı tükənməyib. Deməli, dinə ehkam kimi baxıb, onun zamanın tələblərinə uyğun şərh və tətbiqinin sadələşdirilməsinə mane olmaq da, əslində, Allaha aparan yolları, məcazi mənada desək, təyyarə və raket əsrində, karvan yolu səviyyəsində saxlamaqdır.

Bütün bunlardan sonra mən əsas mətləbin üstünə gəlirəm. Yox, mən Qərb düşməni də deyiləm. Qərb mədəniyyətini, demokratiyasını, insana və xalqlara yaradılmış hörmət mühitini, xalq seçiminə əsaslanan dövlətçilik prinsiplərini sevirəm. Özləri üçün cənnət yaradıblar, tolerantlıq, azadlıq, avropalı olmasıyla qazandığı imtiyazlar dəyərli işlərdir. Vaxtilə buna bənzər bir hava, elm, mədəniyyət, mənəviyyat intibahı bütöv İslam aləmində də vardı. Ancaq bir-birini əvəz edən despotik rejimlər İslam dünyasını param-parça etdi. Bu gün həmin rejimlərdən biri də İrandadır.

İran İslam Respublikası türklərin 6-7 min illik vətənidir. Torpaqları qanımızla yoğrulmuş bir yurddur. Ancaq bu gün İran onun bir küncündən baş qaldırmış farsların vətəninə çevrilib, xəritələrdə «Persiya» sözünü bütün İran boyu yazırlar. Halbuki fars vilayətinin sərhədi məlumdur. Azərbaycan ərazilərindən tapılmış misilsiz mədəniyyət nümunələrini dünyaya farsın malı kimi təqdim edirlər.

İran mətbuatında gedən və bütün İran türklərini qəzəbləndirən şəkillərin birini də mən görmüşəm - Siz də görmüş olarsınız. Nə qədər ağır olsa da, yada salmalıyam: Ərdəbil uzunqulağı Tehrana yaxınlaşdıqca dal ayaqları üstündə qalxır, qəddi düzəlir və Tehranda adam olur. İran mətbuatının dövlət tərəfindən dəstəklənən və ya dəstəklənməyən yanaşması belədir. Bütün ərdəbillilər və onlara qonşu olan bizlər, İran türkləri bu şəkli sakit qəbul edə bilərlərmi?

Mən millətimin söz əsgəriyəm və bu mənada yazdıqlarımı dahi söz generallarının yüz illər boyu bizim beynimizə zorla yeridilmiş «Gülüstan»larından öz xalqım üçün daha dəyərli sayıram. Çünki mənim millətimin bu gün o «şəkər dilə» ehtiyacı yoxdur. O əsərlər yüz illərlə beynimizə zəhər doldurub; o fəlsəfə və dünyagörüşü bu gün mənə muzey əşyası təsiri bağışlayır. Qiyməti milyardlarla ölçülsə belə, mənim millətimin yarasına əlac eləmir. Ancaq mən xalqımın dərdinə dərman axtarıram.

İslam dünyasının bu günə qalmasında günahkar olanlardan bir qismi də elə monarxiyanı, hökmdarları öyən, onlara itaətkarlığı bir xoşbəxtlik sayan, hətta lazım gələndə onun yolunda namusundan keçməyi təlqin edən, dünyanın padşahlara qulluq göstərməklə düzələcəyinə inanan və inandıran, Qurana zidd olaraq zülmlə barışmağı təbliğ edən, susmaq və boyun əymək əxlaqını tərənnüm edən bu kimi əsərlər yüz illər boyu Şərq ictimai fikrinin özəyinə çevrilmiş, məktəblərimizin əlifbası olmuşdur. Bu baxımdan o kitabları yazanlar da, təbliğ edənlər də axirət günündə Allah qarşısında cavab verməli olacaq.

Hörmətli cənab Xamneyi!

İslamı dərindən bilən Sizin kimi şəxsiyyətə müqəddəs kitabımızda Allahın yaratdığı hər bir insana, cəmiyyətə və xalqa hansı münasibətlə yanaşıldığını, hansı haqlar tanındığını və bu haqların pozulmasının Allah tərəfindən necə cəzalandırıldığını xatırlatmağa ehtiyac görmürəm.

İslam - yer üzündə əzilən, haqqı əlindən alınan, zülmə, ədalətsizliyə düçar olan məzlum insanların dini və ümid yeridir.

Təəssüf ki, getdikcə daha çox siyasiləşən İslamı ilk növbədə ona sığınan məzlumların qəniminə çevirirlər. Təbii ki, mən burda İslam deyəndə onu əldə əsas tutub, onun gücündən istifadə edib öz hakimiyyətlərini və mənsəbpərəst niyyətlərini həyata keçirən şovinist, despotik hökmdarları və din dəllallarını nəzərdə tuturam. Quranda insanların və millətlərin haqlarını incələyən onlarla şərh, araşdırma mövcuddur. Saysız-hesabsız təsvirlərin əksəriyyətində müqəddəs kitabımızda insan haqlarının nə dərəcədə yüksək tutulduğu, Müqəddəs kitabımızda Allahın öz yaratdığına verdiyi dəyər dəfələrlə qeyd edilmişdir.

Quranın əvvəlindən axırına qədər İnsanın Allah qarşısında məsuliyyəti xatırladılır, ondan öz yerini bilməsi, Allahına bağlı olması tələb edilir. Bu, dolayı yolla insan ləyaqətinin uca tutulmasına çağırışdır. Çünki ləyaqəti olmayan Allahına layiq ola bilməz. Təəssüf ki, bir sıra İslam ölkələrində insanı Allaha yaxınlaşdırmaq, onun böyüməsinə yardım etmək əvəzinə, onu əzmək və kiçiltmək yolu tutulur. Anlamırlar ki, bu yolla iman əhlini öz Yaradanından uzaqlaşdırırlar. Allaha xidmət etmirlər, əksinə onun hökmündən çıxırlar. Səksən ildir «İran» deyilən ölkədə zorakılıq, istibdad maşını məzlum xalqları əzə-əzə, öz ləyaqətini qorumaq istəyən insanları zindanlarda çürüdə-çürüdə, bilərəkdən ya bilməyərəkdən antiislam xətti yürüdürlər. İslam insana öz quruluculuğunda, əməlində, xüsusən də düşüncəsində azadlıq verən bir dindir. Bu, cəmiyyətdəki durğunluqla, ehkamçılıqla, ənənə adına yaşadılan mənasız itaətkarlıqla bir araya sığmır. Bunu Quranın ən məşhur təfsirçilərindən misirli Əl-Kurtubi, suriyalı İbn-Qasir, məşhur Azərbaycan-türk alimi Cəmaləddin Əfqaninin şagirdi Muhəmməd Əbdu, hindistanlı Yusif Əli, pakistanlı Əl-Maydudi, İslamı qəbul etmiş avropalı Muhəmməd Asad (Lepold Vays), misirli Said Kutb və sair onlarla alimin əsərləri də təsdiq edir.

İslamda ən yüksək dəyərlərdən biri azadlıqdır. Onun məhdudlaşdırılması günahdır. Buna görə də Quranın 43-cü surəsində köhnə ərəb ənənələrini qorumaq istəyənlərin insanın ruh və mənəviyyat azadlığını müxtəlif siyasi və ictimai sistemlərin quluna çevirmək təhlükəsinə qarşı yalnız Allahın hikmətinə yaraşan bir uzaqgörənliklə deyilmiş kamil bir ayə var. Dünən Ərəbistandaydı, bu gün İranda və ya Azərbaycanda - nə fərqi?

Allah insanın azadlığının boğulmasına, onun müxtəlif ictimai-siyasi sistemlərin quluna çevrilməsinə qarşıdır. Yenə həmin surədə açıq deyilir: İnsanlar cəmiyyətdə bir-birinə bağlı olsalar da, bir-birindən asılı olmamalıdırlar. İnsanların ictimai məsuliyyətinin, dövlət qarşısında borcunun - onun şəxsi azadlığına əngəl olmamasını, bəşər bərabərliyini bundan gözəl necə demək olar?

Qurana görə, Allah bir xalqı seçib ona peyğəmbər göndərirsə və o xalq bundan ağıllı istifadə edə bilmirsə, onu da fironun aqibəti gözləyir. Məncə, bu həm də hakimiyyətlərə aiddir. Allahın fürsət verib ucaltdığı bir hakimiyyət hökmünə bağlı olan xalqlarla, insanlarla ağıllı, ədalətli rəftar etməyəcəksə, Allah onu rəzil günə qoyacaq. Yüz illərdir tarix bunu dönə-dönə təsdiq edib. Məncə, İrandakı məzlum millətin haqqını tapdalayan fars şovinist idarəçiliyini də belə bir aqibət gözləyir.

Qurana görə, tiranlar, hökmdarlar çox xalqları aldadıblar, onların gözlərini bağlayıb, elmə aparan yollarını kəsiblər (Bu gün İran hakimiyyətinin türkləri elmdən, təhsildən, ana dilindən kənarda saxlamaq cəhdini Cənab Allah görün necə dəqiq ifadə etmişdir!) Lakin bu yolla, ruhsuz, iradəsiz, doğru yoldan azmış xalqları əzmək olar, özünü dərk edənləri yox! Şəxsən mən fars rejiminin bütün cidd-cəhdinə baxmayaraq, öz xalqımı ruhsuz və iradəsiz saymıram. İki yüz illik rus assimilyasiyasının nəticəsizliyi göz qabağındadır.

Qurana görə, insan Allahın ona verdiyi torpağı, suyu, təbiəti, maddi və mənəvi nemətləri, o cümlədən öz dilini qorumağa borcludur. Buna qarşı çıxanlar Allahın iradəsinə qarşı çıxırlar. Deməli, bizi bütün bu deyilən dəyərlərimizdən, o cümlədən dilimizdən qoparıb farslaşdırmağa çalışan İslam Cümhuriyyəti böyükləri Qurandan və Allahdan qorxmur, Allaha yox, şovinist, fars şeytanlarına xidmət edirlər.

İslamın materializm, marksizm, sosializm kimi dünyagir fəlsəfələrdən çoxlu üstünlüklərindən biri də insana maddi nemətlər istehsalçısı kimi yox, İlahi sərvət kimi baxmasıdır. Mənəviyyat, əxlaq, inam və dürüstlük!.. İnsanı insan edən bunlardır. Öz milli kökündən qoparılmış xalqın hansı mənəviyyatından, əxlaq və dürüstlüyündən danışmaq olar? Əxlaqın birinci əlaməti döşündən süd əmdiyin Allah bəndəsinə onun layla söylədiyi dillə, öz adıyla «ana» deyə müraciət edə bilməkdir.

Bunu çox gözəl bilən, amma əhəmiyyət verməyən İran Cümhuriyyəti «ideoloqları» «Cümhuriyyət» sözünün qabağına «İslam» sözünü hansı haqla qoya bilirlər?

Din - xeyirxahlıq, gözəllik, yüksəliş yoludur. Öz lüğəti mənasından göründüyü kimi, yaşam tərzidir. İranda insanları hüquqlarından məhrum edib, evdə bir cür, çöldə başqa cür olmağa sövq edən, ömrü boyu saxtakarlığa boyun əydirən, yəni onların yaşayışını təbii məhvərindən çıxaran bir rejim bu yolla əslində dinin dayaqlarını məhv edir.

Məişətindən tutmuş ictimai həyatına qədər, hər an zülmlə, inamsızlıqla, etimadsızlıqla üz-üzə olan ana dilində məktəb istəyənlərə işgəncə verilən bir dövlətdə və ya cəmiyyətdə dinin varlığından danışmaq gülüncdür. Dinə dəyər verilən yerdə yalan, ikiüzlülük (yəni Azərbaycan Respublikası ilə bir cür, Ermənistanla başqa cür danışmaq), məzlum xalqları əzmək olmaz! Dinlə dövlətin ayrılmaq zərurəti həm də bundan irəli gəlmişdir. Bunları birləşdirmək İslamı 1400 il geriyə atmaq deməkdir.

Qurana görə, dünyada elə bir millət, cəmiyyət yoxdur ki, öz adına və tituluna görə başqa millətdən üstün sayılsın. Ərəb və fars qardaşlarımız İslam aləmində hegemonluq iddialarıyla burda da Qurana qarşı gedirlər.

Quranda hər bir türk insanının baş ucundan asılmalı olan ayələr də var. Məsələn, 2-ci surənin 30-cu ayəsində açıq-aşkar deyilir ki, xalqlar öz aqibətlərinə görə məsuliyyəti özləri daşıyırlar. Zülmə dözüb başqasına boyun əyənlər öz bədbəxtliklərini yaxınlaşdıranlardır.

Bu misalları uzatmaq da olar. Ancaq çıxan nəticə budur: Özünü İslam Cümhuriyyəti sayan İranda İslama, dinə hörmət yoxdur. İran adlı ölkədə din - Allaha xidmət, ibadət - cəmiyyətdə nizam yaratmaq, insanın ruhunu qorumaq yolu deyil. İranda İslam - fars şovinizminin siyasi alətidir, zülmə və despotizmə xidmət edir. Buna görə də özü-özünü inkar edir və ya özünü nüfuzdan salır.

Hörmətli cənab Xamneyi!

Siz Allahın altında baş verən hadisələrə həm dini, həm dünyəvi dəyərlər baxımından qiymət verməyi bacaran bir insansınız, buna görə də ölkənizdə bizim soydaşlarımız, qardaşlarımız olan türklərə münasibətin insanlığa, «Quran»a-kitaba, beynəlxalq hüquq normalarına, insan haqlarına sığmadığını bilməmiş deyilsiniz. Eləsə İran əhalisinin yarıdan çoxunu təşkil edən, bu torpaqların əzəli sakinləri olan, bu yerlərdə farslardan da çox-çox əvvəldən məskunlaşmış, yüz illər boyu bu ərazidə müxtəlif dövlətlər qurmuş, dünyada İranın adıyla tanınan mədəni-mənəvi dəyərlərin yaradılmasında əvəzsiz xidmətləri olmuş bir xalqa bu qeyri-insani münasibəti nə ilə izah edə bilərsiniz?

Adətən, İran rəsmiləri bu suala cavab olaraq bildirirlər ki, türklər bizim müsəlman qardaşlarımızdır, vəzifə tuturlar, bu xüsusda sizi misal çəkirlər, dövlətin idarəetməsində iştirak edirlər, iqtisadi haqlara sahibdirlər və sair. Millətin istəyi təkcə bundan ibarətdirmi? Təəssüf ki, müsəlman qardaşlığı adı altında İranda fars şovinizmi hökm sürür və hakimiyyətdə o türklər təmsil olunurlar ki, onlar öz millətlərinin taleyinə biganədirlər.

Məgər İslam dini bir millətin başqa milləti bu şəkildə aşağılamasına, onun azad düşüncəsinin boğulmasına, dilinin, mədəniyyətinin məhvinə, zorla əzilib assimilyasiya edilməsinə haqq qazandırır? Şəxsən Siz bir türk olaraq millətinizin bu acı taleyindən narahatlıq hissi keçirmirsinizmi?

On milyonlarla müsəlman türkün ana dilində oxuyub-yaza bilmək hüququndan məhrum edilib, məktəbsiz, mədəniyyətdən kənar saxlanıldığı halda, «gavur» dediyiniz bir ovuc ermənini «dini azlıqdır, ona görə haqları tanınır» - deyib himayə etməyiniz hansı məntiqə və mənəvi dəyərə söykənir? Xristian deyil, türk-müsəlman olmağımız bizim günahımızdırmı?

Yüz səksən il öncə türkləri Qafqazdan sıxışdırmaq məqsədilə İrandan, Türkiyədən köçürülüb Qarabağa yerləşdirilmiş, indi sayı 60-70 min nəfərdən çox olmayan erməni əhalisinə Azərbaycanda muxtariyyət də verilmişdi. Onlar hətta buna da qane olmadılar, özü də vaxtilə başdan-başa türk yurdu olmuş İrəvan xanlığının yerində qurulmuş Ermənistan ərazimizin yüzdə iyirmisini işğal etdi; amma bütün bu işğal müddətində İran Ermənistanın ən böyük yardımçısı oldu, bir milyondan artıq müsəlmanı yurdsuz-yuvasız qoyanlara, öldürənlərə müxtəlif yollarla dəstək verdi, Azərbaycanın düşmənlərinə siyasi, iqtisadi, mənəvi yardımını əsirgəmədi.

Azərbaycan türkləri mənəvi dəyərlərə yüksək qiymət verən mərhəmətli bir xalqdır. Hakimiyyət onların əlində olanda İranda bütün millətlərin inkişafı üçün şərait yaradılıb. Lakin Pəhləvi rejimi türk idarəçiliyinin bu tolerantlıq ənənələrini məhv etdi və bu yolla İran dövlətinin mənəvi dayaqlarını sarsıtdı. Bu gün də ölkənizin müxtəlif mətbuat orqanlarında türklər təhqir olunur, buna etiraz edən soydaşlarımız isə dəstə-dəstə zindanlara atılır, adi haqlarını tələb etdiklərinə görə dəhşətli işgəncələrə məruz qalırlar. Bu onu göstərir ki, «İslam Cümhuriyyəti» adına qurulmuş indiki hakimiyyət türklərə münasibət baxımından Pəhləvi rejimindən heç nə ilə fərqlənmir.

Hörmətli cənab Xamneyi!

Biz, Dünya Azərbaycanlıları Konqresi İrandakı qardaş və bacılarımızın taleyinə heç cür biganə qala bilmərik. Haqlarımızı tələb etməyimiz bizim İrana qarşı düşmənçiliyimiz demək deyil. Biz hər cür müharibəyə və terrorizmə qarşıyıq. Ancaq öz xalqlarının haqlarını tanımayan dövlət mütləq dağılmağa və parçalanmağa məhkumdur -dünyanın nəhəng güclərindən və nüvə dövlətlərindən biri və ən böyüyü olan SSRİ-nin və Yuqoslaviyanın taleyi buna sübutdur.

İranda ana dili uğrunda mübarizədə və türklərin təhqirinə qarşı ayaqlanmada onlarla günahsız qardaşımızın həbsi hər bir azərbaycanlını ciddi şəkildə narahat edir. Ölkədə türklərə qarşı aparılan bu irticaçı siyasətə son qoyulmalıdır! Haqq nazilər, amma üzülməz! Səttarxanı, Xiyabanini, Seyid Cəfər Pişəvərini, Şəhriyarı yetişdirən millət ölməyib!

Bu millətdən və Allahdan qorxun!

Labels:


Read more- Ardı- بقيه- آردي

Wednesday, May 7, 2008



توركييه’نين سيياسي تنليکلري (مواديله لري) آچيسيندان گونئي آزربايجان مساله سي
-------------------------------------------------------------------------------
آمديت-ين ديش کوميته سي-ايستيراتئژيک آراشديرما قولو
-------------------------------------------------------------------------------
گونئي آزربايجان ميللي حرکتي و آزربايجان تورکچولويو آچيسيندان توركييه’نين اؤنه مي چوخ بؤيوکدور. توركييه ايسته ر سيياسي، ايسته ر ائكونوميک و ايسته ر عسگري باخيمدان تورک دونياسينين ان بؤيوک و ان گوجلو اؤلکه سيدير. اوزون ايللر توركييه دونيادا تورکلويون تک تمثيلچيسي اولموشدور و بوگون بئله دونيادا بؤيوک اؤلچوده تورک آدي توركييه ايله ائشيت توتولماقدادير. باتي تورکلويونون ايکي آنا پارچاسي اولان آزربايجان و توركييه جوغرافي اولاراق يان يانا اولدوقلاريندان ژئوپوليتيک اولاراق بير بيرلرينه چوخ اؤنه مليديرلر. آزربايجان توركييه’نين تورک دونياسينا چيخيش يولو ايکن آنادولو دا آزربايجان’ين آچيق دنيزلره و باتي دونياسينا آچيلان قاپيسيدير. آزربايجان و توركييه ميللتلري اوغوز تورکلرينين سويوندان گله ره ک تورک توپلوملارينين ايچينده ان ياخشي بير بيرينين ديليني آنلايا بيلمکده ديرلر. بوتون پيروبلئملر و چتينليکلره رغمن توركييه’ده تورک ميللييتچيلييي اوزه رينه قورولان بير دؤولت وار و ديش تورکلره دسته ك قونوسو گئچه ن 100 ايل ايچينده توركييه’ده ان چوخ تارتيشيلان قونولاردان اولموشدور.

بوتون بو گئرچکلري بير آرادا ديققته آلديغيميز زامان توركييه’نين گونئي آزربايجان ميللي حرکتي و آزربايجان تورکچولويو آچيسيندان حياتي درجه ده اؤنه ملي اولدوغو سونوجونا وارماق چوخ راحاتدير. بو ندن ايله توركييه’ني هر يؤنو ايله تانيماق، توركييه’نين پوتئنسييالاريندان نه شکيلده يارارلانماغي بيلمک و توركييه جومهورييتينين گئچه ن 80 ايل ايچينده اويقولاديغي دوغرو و يانليش پوليتيكالاريندان درس آلماق گونئي آزربايجان ميللي حرکتينين ان اؤنه ملي مساله لرينين بيري اولماليدير.

بو دوغرولتودا، يورد ايچينده آزربايجان ميللي حرکتينين نظريييه و ديناميک پوتئنسييايا صاحيب اولان و اؤنده گله ن تمثيلچيلريندن اولان "آزربايجان ميللي ديره نيش تشکيلاتي" بو ضرورتي حيسس ائده ره ک دونيا و بؤلگه گوجلرينين ايچينده "قارداش وطن" توركييه’يه خوصوصي اؤنه م وئرمکده دير. بو يازيدا باشليقدان دا آنلاشيلديغي کيمي توركييه’نين سيياسي دنگه لري باخيش آچيسيندان گونئي آزربايجان مساله سينه باخمايا چاليشاراق توركييه’ده گونئي آزربايجان’ا اولان باخيشي تشکيلاتين اويه لرينه و آزربايجان آكتواللارينا آيدينلاتمايا چاليشاجاغيق. بو منظور اوچون ده توركييه’نين سيياسي دنگه لري و دورومونو ايچ و ديش اولماق اوزه ره ايکي بؤلومده اينجه له يه جه ييک.

توركييه’نين ايچ سيياسي دنگه لري و گونئي آزربايجان’ا اولان عومومي باخيش

گونوموز توركييه سينده سيياسي گؤروشلر و بو گؤروشلر اوستونده قورولو اولان قوروملار، پارتييالار، تشکيلاتلار و سيويل توپلوم هؤرگوتلريني (ائن.جي.او’لار) دؤرد آنا بؤلومه آييرماق مومکوندور:

• دينچي (ايسلامچي) آخيم
• سول (كومونيست - سوسيياليست و سول اولوسالچي) آخيم
• ميلليتچي آخيم
• اوردو

بو دؤرد آنا بؤلومون ديشيندا راديكال بؤلوجو کورد و آشيري ييخيجي ايسلامچي يئرالتي هؤرگوتلر واردير کي توركييه’نين ايچ سيياسي دنگه لري باخيميندان بيزيم بو يازيميزين مووضوعسونا داخيل دئييلدير و آيريجا بير آراشديرمادا اله آلينماليدير. يالنيز کورد مساله سي توركييه ديش پوليتيكاسينين گونئي آزربايجان تاوريندا اساس رول اويناديغيندان ديش پوليتيكا بؤلومونده بو قونويا ديينه جه ييك.

بير ده بو مووضوعا ديققت چکمک لازيمدير کي عومومييتله توركييه’ده گونئي آزربايجان حاققيندا بير بيلگيسيزليک و خبرسيزليک آتموسفئري حاکيمدير. عوموم خالق گنه لده گونئي آزربايجان’ي تانيمير و آزربايجان دئيينجه چوخ آزربايجان جومهورييتي و علييئولر آغلا گلير. آديني چکديييميز دؤرد سيياسي دنگه عونصورونده ده (اوردو دا داخيل اولماق اوزره) گونئي آزربايجان حاققيندا جيددي بير بيلگي اسکيکلييي واردير.

توركييه افکار-ي عوموميسي گونئي آزربايجان’ي يا تانيمير يا دا ايران پنجره سيندن باخاراق "ايران آزريلري"ني! ايرانلا بوتونله شميش بير توپلولوق اولاراق گؤرور. يالنيز ايچه ريده ميللي حرکتين کوتلوي حرکتلر اورتا قويماسيندان سونرا و توركييه’ده کي گنه لليکله گونئيلي اؤيره نجيلردن اولان ميللي حرکت فعاللارينين امکلري سايه سينده گونئي آزربايجان قاورامي و آزربايجان ميللي حرکتي سون ايللرده او دا محدود شکيلده مئدييايا داشينمايا باشلاميشدير.

ايچه ريدن گله ن خبرلرين توركييه مئديياسيندا يانسيماماسي و يا آز يانسيماسي ايسه اساسن توركييه’ده کي آمئريكا دوشمنلييي و کورد بؤلوجولويوندن قايناقلانماقدادير. بو ندنلري يازيميزدا آيدينلاتمايا چاليشاجاغيق.

دينچي (ايسلامچي) آخيم

بوگونون توركييه سينده هر نه قده ر رئژيم تورک ميللييتچيلييي اوزه رينده قورولو اولسا دا ايسلامچي پارتييا و تشکيلاتلار خالق طرفيندن ان چوخ دسته يي گؤرمکده ديرلر. گونوموز توركييه سينده ايسلامچي حرکتلردن يانا بؤيوک بير افکار-ي عومومي وار. بو قده ر گئنيش بير ايسلامچي دابانين اورتايا چيخماسينين ندنلريني آراشديرماق بو يازينين قونوسونو آشار، يالنيز قيساجا توخونماق ايسته سه ک دئمک لازيمدير کي گئچميش سکسن ايلده دين علئيهينه ايجرا اولونان بعضي يانليش پوليتيكالار بو دورومون مئيدانا گلمه سينه سبب اولموشدور. بو قونودا اؤزه لليکله بيزيم آلماميز گره که ن چوخ بؤيوک درسلر وار.

توركييه’ده چوخ ساييدا ايسلامچي پارتييا و قورولوش واردير. ايليملي ايسلامچيليغي عدالت و قالخينما پارتيياسي (اکپ) تمثيل ائدير کي بوگون ايقتيداردادير و گنيش ساييلا بيله جک بير دسته کچي جمعييتي ده واردير. ياخينلاشان سئچيملرده آکپ’نين بير ميقدار آزالمايلا يئنه ده يوزده 25 ايله 30 اوي آلماسي گؤزله نير. راديكالليق درجه سينه گؤره داها سونراکي سيرالاردا سعادت پارتيياسي، نورجو جماعتي و سولئيمانچي جماعتي کيمي قورولوش و يا جماعتلر يئر آلير. سولئيمانچيلارين سون درجه آشيري و طاليبان ايسلامينا بنزه ر بير ديني گؤروشلري وار. بو ديني آخيملارين ايچينده بعضن خفيف بير تورکچولوک گؤرونور. قارشي نؤقطه ده ده بعضي تورکچو قورولوشلاردا دا دينچي كاتئقوريسين گيره بيله جک قده ر قويو بير دين تعصصوبو وار. بونلارين ان باريز اؤرنه يي بؤيوک بيرليک پارتيياسي (ببپ) دير.

دينچي کسيمين گنه لليکده تورکلويه اؤنه م وئرمه ديييندن آزربايجان’ا دا اؤزه ل باخيشلاري يوخدور و آزربايجان’ي ساده جه ايسلام دونياسي قاليبينده ده يه رله نديرمکده ديرلر. بو کسيم بعضن شعيه – سوننيليک مساله سيندن دولايي آزربايجان’ي آنتيپاتي ايله ده قارشيلايا بيلير.

آمئريكانين بؤلگه ده کي ائتگينليييندن دوغان آمئريكا دوشمنليييندن دولايي گونوموز توركييه سينده جيددي بير ايران سمپاتيسي اورتايا چيخميشدير، بو سمپاتيني دينچي کسيمين آراسيندا دا جيددي شکيلده حيسس ائتمک مومکوندور. بو ندنله اوتوماتيکمان اولاراق گونئي آزربايجان داعواسي بو کسيمين گؤزونده مشروعييتيني ايتيرير. توركييه توپلومونون هاراداسا يوزده 30 ايله 40’ينين و حتتا بلکه ده داها چوخونون تورک سويلو اولماديغيني و بو تورک اولمايان عونصورلرين دينچي چئوره لرده جيددي آنلامدا آغيرليق صاحيبي اولدوغونو دا گؤز اؤنونده بولوندوردوغوموزدا دينچي کسيمين بو توتومونون آنلاشيلماسي داها دا راحات اولاجاقدير. قيساجاسي دييه بيله ريک کي گنه ل اولاراق آکپ حؤکومتي ده داخيل اولماق اوزره توركييه’ نين دينچي کسيمينين تورکلوک و دولاييسييلا آزربايجان دردي يوخدور و حتتا بللي دوروملاردا بو داعوايا قارشي دا چيخابيله ر.

سول (كومونيست، سوسيياليست و اولوسالچي سول) آخيم

افکار-ي عومومي دسته يي آچيسيندان دينچيلردن سونرا ايکينجي سيرادا يئر آلان سول آخيم اؤز ايچينده كومونيست-سوسيياليست و اولوسالچي سول اولماق اوزره ايکي اساس قولدا آيريلير.

كومونيست-سوسيياليست پارتييا و تشکيلاتلار خالق آراسيندا اولدوقجا آز اوي دابانينا صاحيبديرلر و داها چوخ بيليم يوردلاريندا اؤيره نجيلرين آراسيندا نوفوذلاري واردير. توركييه كومونيست پارتيياسي (تکپ) و ايشچي پارتيياسي بو گؤروشون اؤنده گله ن تمثيلچيلريدير. بو پارتييالار هر نه قده ر خالقلارين اؤزگورلويو و قارداشليغيندان دانيشسالار دا بو مووضوعا چوخ دا اؤنه م وئرمه زلر و اساسن ايشلري آمئريكا و باتي (ايمپئريياليزم) دوشمنليييدير. ايندي بو ندنله ده دوشمنين دوشمني دوستدور منطيقيندن يولا چيخاراق سون زامانلاردا جيددي بير ايران دوستو اولوب گونئي آزربايجان مساله سينه سويوق باخماقداديرلار.

اولوسالچي سول دا اساسن جومهورييتچي خالق پارتيياسي (جهپ) و داها سونراکي سيرالاردا دئموكراتيک سول پارتي (دسپ) کيمي پارتييالاردان تشکيل اولور. بو گؤروشون دابان اويو علوي تورکلريندن و چوخونلوقلا توركييه’نين باتيسينداکي بؤيوک شهه رلرده ياشايان لاييک سونني تورکلردن تشکيل اولماقدادير. اولوسالچي سول توركييه ميلليتچيلييي ياپار و تورکلويو توركييه ليليک چرچيوه سينده تانيملار. بو گؤروشون منسوبلاري توركييه’نين ديشينداکي تورکلره ايلگي گؤسته رمه ز و اونون يئرينه توركييه جومهورييتينين سينيرلاري ايچينده دوغولان هر کسي تورک سايار. يعني اونلارا گؤره تورکلوک بير سويدان داها چوخ بير وطنداشليق بيلينجيدير. بو دوشونجه نين تمل داشيييجيلاري اولان علوي تورکلري آزربايجان تورکلري ايله مذهبي اينانج، دانيشيق شيوه سي، ادبييات و بوي (ئل) منسوبييتي آنلاميندا هاراداسا عئينيديرلر. آنجاق تاريخلري بويونجا سونني تورکلر طرفيندن داواملي بير باسقييا معروض قالديقلاري سببي ايله عومومي شکيلده سول دوشونجه طرزيني منيمسه ييبلر و هر هانسي بير ميللييتچي حرکته شوبهه ايله باخيرلار. دولاييسييلا ان آزيندان اينديليک علوي تورکلرينين گونئي آزربايجان داعواسيندا اولوملو (موثبت) توتوم سرگيله مه لريني گؤزله مک عبثليکدير. يالنيز بيلمک لازيمدير کي اوزون زاماندا علوي تورکلري آزربايجان تورکلويو ايله آنادولو تورکلويو آراسيندا ييخيلماز بير کؤرپو اولابيله رلر.

اولوسالچي سول گؤروش ده اساسن آمئريكانين بؤلگه ده کي وارليغيندان دوغان کورد سورونو و توركييه تورپاق بوتونلويونون پوزولماسي قايقيسي ايله کسينليکله ايران’ين داغيلماسيندان يانا دئييلدير. بو گؤروشو منيمسه يه ن قورولوشلاردان بوگونکو شرطلرده ايران تورکلويونه موحتمل بير اولوملو توتوم گؤزله نه بيله رسه ده گونئي آزربايجان’ين باغيمسيزليق داعواسينا هر هانسي بير ياشيل ايشيغين يانماسي اولاسي گؤرونمور.

ميللييتچي (تورکچو) آخيم

توركييه’ده کي تورک ميللييتچيلييي حاققيندا آيريجا بير يازي يازماق و مساله ني اطرافليجا آراشديرماق لازيمدير چونکو بو مساله آزربايجان تورکچولويو و آزربايجان ميللي حرکتي آچيسيندان سون درجه اؤنه ملي و حياتي بير مساله دير. گله جکده بو قونو آيري بير يازيدا موستقيلدن اله آليناجاقدير. يالنيز بو يازيميزدا بو مساله يه قيساجا دا اولموش اولسا يئر وئرمک نيتينده ييک.

گئرچک بودور کي بوگون توركييه’ده تورکچولوک جيددي بير ايدئولوژيک بؤحران دؤنه مي گئچيرمکده دير. بير زامانلار توركييه جومهورييتينين قورولوش فلسفه سي اولان تورک ميللييتچيلييي داها سونرا اسير تورکلري قورتارما و كومونيزم ياييلماجيليغينا قارشي توركييه’نين تورپاق بوتونلويونو قوروما گؤره ويني عؤهده سينه آلميشدير و باشاريلي دا اولموشدور. ايسته ر جومهورييتين قورولوش دؤنه مينده ايسته ر داها سونرا سوويئتلرين داغيلماسينا قده رکي دؤنه مده اولکوچو حرکت آدي ايله بيلينه ن تورک ميللييتچيلييي آخيمي حقيقتن تقديره ده يه ر مووففقييتلر الده ائتميش و تورکچولوک آدينا بؤيوک بير تاريخ يازميشدير. آتاتورکدن سونراکي تورکچولويون ان باريز اٶزه لليکلريندن بيري دينه آغيرليق وئرمه فاكتورو اولموشدور. 1950’لردن ائعتيبارن اورتايا چيخان تورک-ايسلام سنتئزي بوگون بئله ائتگينليييني قوروماقدادير.

سوويئتلرين داغيلماسيندان سونرا كومونيزم تهلوکه سينين اورتادان قالخماسي و اسير تورکلرين ده نه شکيلده اولورسا اولسون باغيمسيز اولماسي ايله توركييه’ده تورکچولوک ايدئولوژيک بوشلوغا دوشموشدور. بو ايدئولوژيک بوشلوق بير چوخ ده يه رلي و صميمي اينسانلارين ميللييتچي قورولوشلاردان آيريلماسينا و زامان ايچينده ميللييتچي قورولوشلارين بعضي ياساديشي ايشلره بولاشماسينا ندن اولموشدور. اٶزه لليکله بيليم يوردولارينداکي گنجليک قوللارينين يانليش يؤنه تيمي سايه سينده بوگون هارانداسا اولکوجو کلمه سي جاهيل و قابا کلمه لري ايله عئيني آنلاما گلمکده دير.

بوگون توركييه’د ه تورکچولوک ميللييتچي حرکت پارتيياسي (مهپ) و داها سونراکي سيرالاردا بؤيوک بيرليک پارتيياسي (ببپ) کيمي پارتييالارلا تانينماقدادير. ان بؤيوک ميللييتچي قورولوش اولان مهپ پارتيياسي سوننتي اولاراق بير %7-8 ايله 10’لوق اوي دابانينا صاحيبدير. بو پارتييا گئچه ن سئچيملرده لازيم اولان اويو توپلايابيلمه ييب و مجليسه گيره بيلمه ميشدي (توركييه’ده بير پارتييانين مجليسه گيره بيلمه سي اوچون ان آز %10 اوي آلماسي لازيمدير). يالنيز گله جک سئچيملرده مهپ’نين سون واختلاردا دئموكرات اوصوللاريني ميللييتچي دوشونجه لري کيمي عئيني يئرده ده يه رله نديرمه لري (ميللييتچي اولمايان دئموكرات اولابيلمه ز، دئموكرات اولمايان ميللييتچي) سونوجوندا %10’لوق سددي آشيب مجليسه گيرمه سي گؤزله نير. مهپ’نين بو اويو قازانماسي پارتييانين اؤزوندن آسيلي اولماييب اؤلکه نين گنه ل دوروموندان قايناقلانماقدادير. گنه لده پکک و قيبريس مساله سي کيمي ميللي سورونلارين گونده مده اولدوغو زامانلاردا خالقين ميللييتچي دويقولاري تحريک اولوب مهپ کيمي ميللييتچي سؤيله ملي پارتييالارا اوي وئرمه لرينه ندن اولار.

اصلینده هر نه قده ر ده توركييه’ده تورکچولوک ساده جه مهپ و ببپ پارتييالاري ايله تانينسا دا بو پارتييالارين ديشيندا دا بللي بير ميلليتچي کوتله (جمعييت) واردير. بو کوتله داها گئرچکچي و داها چاغداش بير کوتله دير. بو کوتله بعضن يئني تورکچولوک دالقاسي آدي ايله آنيلير. يالنيز بو کوتله هله اولدوقجا کيچيکدير و هر هانسي بير اورقانيزاسييونا صاحيب دئييلدير. آنجاق بئله نظره گلير کي بو کوتله ده بؤيومه و اورقانيزه اولما پوتئنسيياسي واردير.

گئرچک بودور کي بوگون گونئي آزربايجاندا وار اولان تورکچولوک توركييه’نين بوگونکو موحافيظه کار، دينچي و دورقون ميللييتچيلييينه دئييل آتاتورک دؤنه مينده کي لاييک، قورتولوشچو، دئوريمچي و ديناميک ميللييتچيلييينه بنزه ر.

توركييه’ده کي ميللييتچي کسيمين قاليب آتموسفئرينده تورک دونياسي و ديش تورکلر قونوسو چوخ تارتيشيلان بير مووضوعدور و اساسن بو مووضوع و يا باشقا آدي ايله تورانچيليق توركييه تورکچولويونون تمل سؤيله ملريندندير. بو چرچيوه ده ايدئولوژيک اولاراق آزربايجان’ا ياخلاشيم اولدوقجا اولوملو و ياخشيدير. آنجاق تاکتيک يئته رسيزلييي ايله برابر آمئريكا دوشمنلييي، کورد مساله سي و توركييه’نين تورپاق بوتونلويو مووضوعسو اولوسالچي سولدا اولدوغو کيمي ميللييتچي کسيمده ده گونئي آزربايجان داعواسينا منفي تاثير قويور. بؤلگه نين بوگونکو شرطلرينده اينديليک توركييه’نين تورکچو کسيمي ايران’ين تورپاق بوتونلويونو وار گوجو ايله ساوونور. بو چرچيوه ده ايران تورکچولويونه سمپاتي ايله باخان توركييه تورکچولويو گونئي آزربايجان’ين باغيمسيزليق موجاديله سينه سويوق ياناشير.

اوردو

اوردو توركييه’ده ان ائتگين (تاثيرلي) سيياسي گوج مرکزلريندن و حتتا بير چوخ فيکير صاحيبينه گؤره توركييه’نين درين دؤولتيدير. يالنيز اوردو مساله سي اولدوقجا قارماشيق و اينجه بير مساله اولدوغو اوچون بو قونونو آيريجا بير يازييا بوراخيريق و بو قده رينه کيفايت ائديريک کي:

اوردو هله ده تورک ميللييتچيلييي و آتاتورکچولوک آنلاييشيني بؤيوک اؤلچوده قورويور و هله ده توركييه’ده ان اؤنه ملي گوج مرکزلريندن بيري و بلکه ده ان گوجلوسودور. ياپيلان آنکئتلره گؤره اوردو خالقين ان چوخ گووه ندييي قورومدور. فقط اوردونو ائتگيسيز حالا گتيرمک و ايفليج ائتمک اوچون چوخ جيددي چاليشمالارين جرياندا اولدوغو حيسس ائديلير. توركييه’نين ايچيندن و ديشيندان تورک اوردوسونون اوستونده چوخ آغير باسقيلار وار. اٶزه لليکله آب اؤلکه لري اوردونون سيياسي ائتگينليييدن اولدوقجا راحاتسيزديرلار و نه اولورسا اولسون اوردونو توركييه’نين سيياست صحنه سيندن سيلمه يه چاليشيرلار. حالبوکي اوردو لاييک و آتاتورکچو جومهورييتين هابئله توركييه تورپاق بوتونلويونون اساس قوروجوسودور. چوخ بؤيوک ائحتيماللا اوردونون سيياست صحنه سيندن سيلينمه سي جومهورييتين چؤکوشو و توركييه’نين پارچالانماسي ايله سونوجلاناجاقدير. بو ايسه ايسته ر آنادولو تورکلويو ايسته رسه ده آزربايجان تورکلويو آچيسيندان تام بير فاجيعه آنلامينا گلير.

اوردونون ايچينده گونئي آزربايجان مساله سينين يئته رينجه بيليندييي ظن ائديلمير. اوردو ضابيتلري ايچينده بعضي يئتگيليلرين گونئي آزربايجان باغيمسيزليغي مساله سينه شخصي ماراق اولسا دا قورومسال اولاراق اوردونون نئجه بير سيياست ايزله يه جه يينه دايير رسمي و يا غئير-ي رسمي هر هانسي بير فيکير بيلديريلمه ميشدير. آنجاق يئنه ده آمئريكانين بؤلگه ده کي وارليغي و کورد بؤلوجولويو ندني ايله حاضيرداکي شرطلرده اوردودان قورومسال بير اولوملو ياخلاشيم موحتمل گؤرونمور.

توركييه’نين ديش سيياسي دنگه لري آچيسيندان گونئي آزربايجان مساله سي
توركييه ديش پوليتيكا آچيسيندان چوخ زور بير دؤنه م گئچيرمکده دير. آوروپا بيرلييينه اويه ليک سوره جي و آب’ين توركييه’نين اؤنونه قويدوغو آغير شرطلر، سؤزده ائرمني سويقيريمي، قيبريس، کرکوک و قوزئي عيراق کوردلري، قارادنيز بؤلگه سينده روم پونتوس دؤولتي، ايستانبولدا روحبان اوخولو (خيريستييان ديني مکتبي) و ان اؤنه مليسي گونئي دوغودا کورد تئروريزم و بؤلوجولويو سورونلاري توركييه’ني ديش پوليتيكا صحنه سينده جيددي شکيلده سيخيشديرميشدير.

توركييه دؤولتي و ميللتي بو سورونلارين بير چوخونون ايپ اوجونو آوروپا و آمئريكادا آختاريرلار و يا حتتا دوغرودان اونلاري سوچلانديريرلار. گونوموزده توركييه’ده آمئريكا آنتيپاتيسي زيروه ده و آب’يه دسته ك سون آنکئتلره گؤره %40’لارا دوشوبدور. داها اينديدن آب’يه اويه لييين دفتري قاپانميش کيمي نظره گلير. آرتيق آب’يه گيرمه يي ساوونان قورولوش چوخ چتين تاپيلير. توركييه’نين باتي دونياسيندان قوپوب دوغويا ياخينلاشما سوره جينين باشلانديغينين بليرتيلري آرتيق اورتايا چيخمايا باشلاميشدير.

آمئريكا ايله توركييه هر نه قده ر ايستيراتئژيک اورتاقليقلاري اولسا دا آمئريكانين بؤلگه ده وار اولماسي و هله عيراقداکي اويقولامالاري توركييه’ني جيددي شکيلده دوشوندورور. قوزئي عيراقدا بير کورد دؤولتينين قورولماسي هله کرکوک کيمي بير آلتين ياتاغيني دا ايچينه آلان بير کورد دؤولتي توركييه’ي گؤره تام بير فاجيعه دن باشقا هئچ بير شئي دئييلدير. توركييه لي سيياستچيلره گؤره عيراقدان سونرا ايران’ين پارچالانما سوره جينه گيرمه سي و قوزئي عيراق’ا تاي ايران’دا دا بير کورد اولوشومونون اورتايا چيخماسي توركييه’ نين پارچالانماسينا دوغرو آتيلان بير آدديمدير. توركييه’ده کي گنه ل اينانيشا گؤره باتيلي گوجلرين پيلانلاريندا ايران’دان سونرا پارچالانمانين سيراسي توركييه’يه گلير. توركييه’نين بوتون دوشونجه آخيملاري و يئتگيلي قوروملارينين بو دوشونجه اوزه رينده موتتفيق اولدوقلاري گؤرولمکده دير.

اينديليک توركييه’ده کيچيک بير ميللييتچي کسيم گونئي آزربايجان باغيمسيزليق موجاديله سينه دسته ك وئرير کي بو کسيم د اولدوقجا کيچيک اولماسي ايله بيرليکده هئچ بير قورولوش و يا يئتگي صاحيبي دئييلدير.

سونوج

توركييه توپلوموندا (سوي اولاراق تورک اولمايانلار و آشيري دينچي کسيم ايستيثنا اولماقلا) تورک دونياسينا قارشي بير سئوگي و اٶزله م واردير و دولاييسييلا گونئي آزربايجان’ين باغيمسيزليق موجاديله سينه دسته ك وئرمه پوتئنسيياسي واردير. يالنيز قيسا زامان ايچينده بير طرفدن گونئي آزربايجان’دان اولان عومومي بيلگيسيزليک و بير طرفدن ده آمئريكانين بؤلگه ده اولماسي و موسلمان ميللتلره اويقولاديغي شيددت نتيجه سينده توركييه’ده اورتايا چيخان آمئريكا دوشمنلييي، کورد سورونو و قيسمن ده باتي دونياسينين قارشيسيندا توركييه ديش پوليتيكاسينين تيخانميشليغينين اورتايا قويدوغو شراييطين نتيجه سينده توركييه’دن چوخ بير شئي گؤزله يه بيلمه ريک.

يالنيز بيز بئله اينانيريق کي آزربايجان ميللي حرکتينين داها جيددي و پيراتيک بير مرحله يه گلمه سي ايله توركييه دؤولت و توپلومونون دا باخيشي ده ييشمه يه باشلاياجاقدير. يعني داها دوغروسو آزربايجان ميللي حرکتيني حئسابا قاتماق مجبورييتينده قالاجاقدير. بؤلگه ده آزربايجان ميللتي ايله توركييه ميللتينين اوزون مودتدلي ميللي چيخارلاري بؤيوک اؤلچوده اؤرتوشمکده دير و دولاييسيلا كيريتيک (بؤحران) آندا توركييه آزربايجان ميللي حرکتيندن يانا تاوير آلماق زوروندا قالاجاقدير. آزربايجان تورکلري ايله ايران کوردلري باتي آزربايجان اوستونده چاتيشمايا گيره رسه توركييه ان آزيندان ايران تورپاقلاريندا مئيدانا چيخان کورد اولوشومونو اؤز سينيرلاريندان اوزاقلاشديرماق و تورک دونياسي ايله تورپاق باغلانتيسيني ساخلاماق اوچون مجبورن آزربايجان تورکلرينين يانيندا يئر آلاجاقدير.
يالنيز او آنين گلمه سي اوچون ميللي حرکت و اونون ايچينده "آزربايجان ميللي ديره نيش تشکيلاتي"نين جيددي تئوريک و پيراتيک چاليشمالار يوروتمه سي لازيمدير.



Türkiyə’nin Siyâsi Tənlikləri (Müadilələri) Açısından Güney Azərbaycan Məsələsi

AMDT-enin DIŞ KOMİTƏSİ
İstiratejik Araşdırma Qolu
Dirǝniş Sǝsi sayı 4 Mart 2007

Güney Azərbaycan Milli Hərəkəti və Azərbaycan Türkçülüyü açısından Türkiyə’nin önəmi çox böyükdür. Türkiyə istər siyâsi, istər eķonomik ve istər əsgəri baxımdan Türk Dünyasının ǝn böyük və ǝn güclü ölkəsidir. Uzun illər Türkiyə dünyada Türklüyün tək təmsilçisi olmuşdur və bugün belə dünyada böyük ölçüdə Türk adı Türkiyə ilə eşit tutulmaqdadır. Batı Türklüyünün iki ana parçası olan Azərbaycan və Türkiyə coğrâfi olaraq yan yana olduqlarından jeopolitik olaraq bir birlərinə çox önəmlidirlər. Azərbaycan Türkiyə’nin Türk Dünyasına çıxış yolu ikən Anadolu da Azǝrbaycan’ın açıq dənizlərə və Batı dünyasına açılan qapısıdır. Azərbaycan və Türkiyə millətləri Oğuz Türklərinin soyundan gələrək Türk toplumlarının içində ǝn yaxşı bir birinin dilini anlayabilməkdədirlər. Bütün pıroblemlər və çətinliklərə rəğmən Türkiyǝ’dǝ Türk milliyətçiliyi üzərinə qurulan bir dövlət var və dış Türklərə dəstək qonusu geçən 100 il içində Türkiyǝ’dǝ ən çox tartışılan qonulardan olmuşdur.

Bütün bu gerçəkləri bir arada diqqətə aldığımız zaman Türkiyə’nin Güney Azərbaycan Milli Hərəkəti və Azərbaycan Türkçülüyü açısından həyâti dərəcədə önəmli olduğu sonucuna varmaq çox rahatdır. Bu nədən ilə Türkiyə’ni hər yönü ilə tanımaq, Türkiyə’nin potensiyalarından nə şəkildə yararlanmağı bilmək və Türkiyə Cumhuriyətinin geçən 80 il içində uyquladığı doğru və yanlış politiķalarından dərs almaq Güney Azərbaycan Milli Hərəkətinin ən önəmli məsələlərinin biri olmalıdır.

Bu doğrultuda, yurd içində Azərbaycan Milli Hərəkətinin nəzəriyyə və dinamik potensiyaya sâhib olan və öndə gələn təmsilçilərindən olan “Azərbaycan Milli Dirǝniş Təşkilatı” bu zərurəti hiss edərək dünya və bölgə güclərinin içində “Qardaş Vətən” Türkiyə’yə xususi önəm verməkdədir. Bu yazıda başlıqdan da anlaşıldığı kimi Türkiyə’nin siyâsi dəngələri baxış açısından Güney Azərbaycan məsələsinə baxmaya çalışaraq Türkiyǝ’dǝ Güney Azǝrbaycan’a olan baxışı təşkilatın üyələrinə və Azərbaycan Aķtuallarına aydınlatmaya çalışacağıq. Bu mənzur üçün dǝ Türkiyə’nin siyâsi dəngələri və durumunu iç və dış olmaq üzǝrǝ iki bölümdə incələyəcəyik.

Türkiyə’nin İç Siyâsi Dəngələri Və Güney Azǝrbaycan’a olan Umumi Baxış

Günümüz Türkiyəsində siyâsi görüşlər və bu görüşlər üstündə qurulu olan qurumlar, partiyalar, təşkilatlar və sivil toplum hörgütlərini (NGO’lar) dörd ana bölümə ayırmaq mümkündür:

• Dinçi (İslamçı) Axım
• Sol ( Ķomunist - Sosiyalist və Sol ulusalçı) Axım
• Milliyyətçi Axım
• Ordu

Bu dörd ana bölümün dışında radiķal bölücü Kürd və aşırı yıxıcı İslamçı yeraltı hörgütlər vardır ki Türkiyə’nin iç siyâsi dəngələri baxımından bizim bu yazımızın movzusuna daxil deyildir və ayrıca bir araşdırmada ələ alınmalıdır. Yalnız Kürd məsələsi Türkiyə dış politiķasının Güney Azərbaycan tavrında əsas rol oynadığından dış politiķa bölümündə bu qonuya dəyinəcəyik.

Bir dǝ bu movzuya diqqət çəkmək lazımdır ki umumiyətlə Türkiyǝ’dǝ Güney Azərbaycan haqqında bir bilgisizlik və xəbərsizlik atmosferi hâkimdir. Umum xalq gǝnəldə Güney Azǝrbaycan’ı tanımır və Azərbaycan deyincə çox Azərbaycan Cumhuriyəti və Əliyevlər ağla gəlir. Adını çəkdiyimiz dörd siyâsi dəngə ünsüründə də (ordu da daxil olmaq üzrə) Güney Azərbaycan haqqında ciddi bir bilgi əskikliyi vardır.

Türkiyə əfkar-ı umumisi Güney Azǝrbaycan’ı ya tanımır ya da İran pəncərəsindən baxaraq “İran Âzəriləri”ni! İranla bütünləşmiş bir topluluq olaraq görür. Yalnız içəridə Milli Hərəkətin kütləvi hərəkətlər orta qoymasından sonra və Türkiyǝ’dǝki gǝnəlliklə Güneyli öyrəncilərdən olan Milli Hərəkət fəallarının əməkləri sâyəsində Güney Azərbaycan qavramı və Azərbaycan Milli Hərəkəti son illərdə o da məhdud şəkildə mediyaya daşınmaya başlamışdır.

İçəridən gələn xəbərlərin Türkiyə mediyasında yansımaması və ya az yansıması isə əsasən Türkiyǝ’dǝki Ameriķa düşmənliyi və Kürd bölücülüyündən qaynaqlanmaqdadır. Bu nədənləri yazımızda aydınlatmaya çalışacağıq.

Dinçi (İslamçı) Axım

Bugünün Türkiyəsində hər nə qədər rejim Türk milliyətçiliyi üzərində qurulu olsa da İslamçı partiya və təşkilatlar xalq tərəfindən ən çox dəstəyi görməkdədirlər. Günümüz Türkiyəsində İslamçı hərəkətlərdən yana böyük bir əfkar-ı umumi var. Bu qədər geniş bir İslamçı dabanın ortaya çıxmasının nədənlərini araşdırmaq bu yazının qonusunu aşar, yalnız qısaca toxunmaq istəsək demək lazımdır ki geçmiş səksən ildə din əleyhinə icra olunan bə’zi yanlış politiķalar bu durumun meydana gəlməsinə səbəb olmuşdur. Bu qonuda özəlliklə bizim almamız gərəkən çox böyük dərslər var.

Türkiyǝ’dǝ çox sayıda İslamçı partiya və quruluş vardır. Ilımlı İslamçılığı Adalet ve Kalkınma Partiyası (AKP) təmsil edir ki bugün iqtidardadır və gǝniş sayıla biləcək bir dəstəkçi cəmiyyəti də vardır. Yaxınlaşan seçimlərdə AKP’nin bir miqdar azalmayla yenə də yüzdə 25 ilə 30 oy alması gözlənir. Radiķallıq dərəcəsinə görə daha sonrakı sıralarda Saadət Partiyası, Nurcu Cəmaǝti və Süleymançı Cəmaǝti kimi quruluş və ya cəmaǝtlǝr yer alır. Süleymançıların son dərəcə aşırı və Tâliban İslamına bənzər bir dini görüşləri var. Bu dini axımların içində bə’zən xəfif bir Türkçülük görünür. Qarşı nöqtədə də bə’zi Türkçü quruluşlarda da dinçi ķateqorisinǝ girǝbilǝcǝk qǝdǝr qoyu bir din tǝǝssübü var. Bunların ən bâriz örnəyi Böyük Birlik Partiyası (BBP) dir.

Dinçi kəsimin gǝnəllikdə Türklüyə önəm vermədiyindən Azǝrbaycan’a da özəl baxışları yoxdur və Azǝrbaycan’ı sâdəcə İslam Dünyası qâlibində dəyərləndirməkdədirlər. Bu kəsim bə’zən Șiə – Sünnilik məsələsindən dolayı Azǝrbaycan’ı antıpati ilə də qarşılaya bilir.

Ameriķanın bölgədəki etginliyindən doğan Ameriķa düşmənliyindən dolayı günümüz Türkiyəsində ciddi bir İran səmpatisi ortaya çıxmışdır, bu səmpatini dinçi kəsimin arasında da ciddi şəkildə hiss etmək mümkündür. Bu nədənlə otomatikman olaraq Güney Azərbaycan dâvâsı bu kəsimin gözündə məşruiyətini itirir. Türkiyə toplumunun haradasa yüzdə 30 ilə 40’ının və hətta bəlkə də daha çoxunun Türk soylu olmadığını və bu Türk olmayan ünsürlərin dinçi çevrələrdə ciddi anlamda ağırlıq sâhibi olduğunu da göz önündə bulundurduğumuzda dinçi kəsimin bu tutumunun anlaşılması daha da rahat olacaqdır. Qısacası diyəbilərik ki gǝnəl olaraq AKP höküməti də daxil olmaq üzrə Türkiyə’nin dinçi kəsiminin Türklük və dolayısıyla Azərbaycan dərdi yoxdur və hətta bəlli durumlarda bu dâvâya qarşı da çıxabilər.

Sol (Ķomunist, Sosiyalist və Ulusalçı Sol) Axım

Əfkar-ı umumi dəstəyi açısından Dinçilərdən sonra ikinci sırada yer alan sol axım öz içində Ķomunist-Sosiyalist və Ulusalçı Sol olmaq üzrə iki əsas qolda ayrılır.

Ķomunist-Sosiyalist partiya və təşkilatlar xalq arasında olduqca az oy dabanına sâhibdirlər və daha çox bilim yurdlarında öyrəncilərin arasında nufuzları vardır. Türkiyə Ķomunist Partiyası (TKP) və İşçi Partiyası bu görüşün öndə gələn təmsilçiləridir. Bu partiyalar hər nə qədər xalqların özgürlüyü və qardaşlığından danışsalar da bu movzuya çox da önəm verməzlər və əsâsən işləri Ameriķa və Batı (İmperiyalizm) düşmənliyidir. İndi bu nədənlə də düşmənin düşməni dostdur məntiqindən yola çıxaraq son zamanlarda ciddi bir İran dostu olub Güney Azərbaycan məsələsinə soyuq baxmaqdadırlar.

Ulusalçı Sol da əsâsən Cumhuriyətçi Xalq Partiyası (CHP) və daha sonrakı sıralarda Demoķratik Sol Parti (DSP) kimi partiyalardan təşkil olur. Bu görüşün daban oyu Ələvi Türklərindən və çoxunluqla Türkiyə’nin batısındakı böyük şəhərlərdə yaşayan laik Sünni Türklərdən təşkil olmaqdadır. Ulusalçı Sol Türkiyə milliyyətçiliyi yapar və Türklüyü Türkiyəlilik çərçivəsində tanımlar. Bu görüşün mənsubları Türkiyə’nin dışındakı Türklərə ilgi göstərməz və onun yerinə Türkiyə Cumhuriyətinin sınırları içində doğulan hər kəsi Türk sayar. Yǝ’ni onlara görə Türklük bir soydan daha çox bir vətəndaşlıq bilincidir. Bu düşüncənin təməl daşıyıcıları olan Ələvi Türkləri Azərbaycan Türkləri ilə məzhəbi inanc, danışıq şivəsi, ədəbiyat və boy (el) mənsubiyəti anlamında haradasa eynidirlər. Ancaq târixləri boyunca Sünni Türklər tərəfindən dâvâmlı bir basqıya mə’ruz qaldıqları səbəbi ilə umumi şəkildə sol düşüncə tərzini mənimsəyiblər və hər hansı bir milliyətçi hərəkətə şübhə ilə baxırlar. Dolayısıyla ən azından indilik Ələvi Türklərinin Güney Azərbaycan dâvâsında olumlu (müsbət) tutum sərgiləmələrini gözləmək əbəslikdir. Yalnız bilmək lazımdır ki uzun zamanda Əlevi Türkləri Azərbaycan Türklüyü ilə Anadolu Türklüyü arasında yıxılmaz bir körpü olabilərlər.

Ulusalçı Sol görüş də əsâsən Ameriķanın bölgədəki varlığından doğan Kürd sorunu və Türkiyə torpaq bütünlüyünün pozulması qayqısı ilə kəsinliklə İran’ın dağılmasından yana deyildir. Bu görüşü mənimsəyən quruluşlardan bugünkü şərtlərdə İran Türklüyünə mühtəməl bir olumlu tutum gözlənəbilərsə də Güney Azǝrbaycan’ın bağımsızlıq dâvâsına hər hansı bir yaşıl ışığın yanması olası görünmür.

Milliyətçi (Türkçü) axım

Türkiyǝ’dǝki Türk milliyətçiliyi haqqında ayrıca bir yazı yazmaq və məsələni ətraflıca araşdırmaq lazımdır, çünkü bu məsələ Azərbaycan Türkçülüyü və Azərbaycan Milli Hərəkəti açısından son dərəcə önəmli və həyâti bir məsələdir. Gələcəkdə bu qonu ayrı bir yazıda müstəqildən ələ alınacaqdır. Yalnız bu yazımızda bu məsələyə qısaca da olmuş olsa yer vermək niyyətindəyik.

Gerçək budur ki bugün Türkiyǝ’dǝ Türkçülük ciddi bir ideolojik böhran dönəmi geçirməkdədir. Bir zamanlar Türkiyə Cumhuriyətinin quruluş fəlsəfəsi olan Türk milliyətçiliyi daha sonra əsir Türkləri qurtarma və ķomunizm yayılmacılığına qarşı Türkiyə’nin torpaq bütünlüyünü qoruma görəvini öhdəsinə almışdır və başarılı da olmuşdur. İstər cumhuriyətin quruluş dönəmində istər daha sonra Sovyetlərin dağılmasına qǝdərki dönəmdə Ülküçü Hərəkət adı ilə bilinən Türk milliyətçiliyi axımı həqiqətən təqdirə dəyər müvəffəqiyətlər əldə etmiş və Türkçülük adına böyük bir târix yazmışdır. Atatürkdən sonrakı Türkçülüyün ən bâriz özəlliklərindən biri dinə ağırlıq vermə faķtoru olmuşdur. 1950’lərdən e’tibarən ortaya çıxan Türk-İslam Sǝntezi bugün belə etginliyini qorumaqdadır.

Sovyetlərin dağılmasından sonra ķomunizm təhlükəsinin ortadan qalxması və əsir Türklərin də nə şəkildə olursa olsun bağımsız olması ilə Türkiyǝ’dǝ Türkçülük ideolojik boşluğa düşmüşdür. Bu ideolojik boşluq bir çox dəyərli və səmimi insanların milliyətçi quruluşlardan ayrılmasına və zaman içində milliyətçi quruluşların bə’zi yasadışı işlərə bulaşmasına nədən olmuşdur. Özəlliklə bilimyurdularındakı gənclik qollarının yanlış yönətimi sâyəsində bugün haradasa Ülkücü kəlǝməsi câhil və qaba kəlǝmələri ilə eyni anlama gəlməkdədir.

Bugün Türkiyǝ’dǝ Türkçülük Milliyətçi hərəkət Partiyası (MHP) və daha sonrakı sıralarda Böyük Birlik Partiyası (BBP) kimi partiyalarla tanınmaqdadır. Ən böyük milliyətçi quruluş olan MHP partiyası sünnəti olaraq bir %7-8 ilə 10’luq oy dabanına sâhibdir. Bu partiya geçən seçimlərdə lazım olan oyu toplayabilməyib və məclisə girəbilməmişdi (Türkiyǝ’dǝ bir partiyanın məclisə girəbilməsi üçün ən az %10 oy alması lazımdır). Yalnız gələcək seçimlərdə MHP’nin son vaxtlarda demoķrat usullarını milliyətçi düşüncələri kimi eyni yerdə dəyərləndirmələri (Milliyətçi olmayan demoķrat olabilməz, demoķrat olmayan milliyətçi) sonucunda %10’luq səddi aşıb məclisə girməsi gözlənir. MHP’nin bu oyu qazanması partiyanın özündən asılı olmayıb ölkənin gǝnəl durumundan qaynaqlanmaqdadır. Gǝnǝldǝ PKK vǝ Qıbrıs mǝsǝlǝsi kimi milli sorunların gündəmdə olduğu zamanlarda xalqın milliyətçi duyquları təhrik olub MHP kimi milliyətçi söyləmli partiyalara oy vermələrinə nədən olar.

Əslində hər nə qədər də Türkiyǝ’dǝ Türkçülük sâdǝcə MHP və BBP partiyaları ilə tanınsa da bu partiyaların dışında da bǝlli bir millǝyətçi kütlǝ (cəmiyyət) vardır. Bu kütlǝ daha gǝrçəkçi və daha çağdaş bir kütlǝdir. Bu kütlǝ bə’zən Yeni Türkçülük Dalqası adı ilə anılır. Yalnız bu kütlǝ hələ olduqca kiçikdir və hər hansı bir orqanizasyona sâhib deyildir. Ancaq belə nəzərə gəlir ki bu kütlǝ də böyümə və orqanizə olma potensiyâsı vardır.

Gerçək budur ki bugün Güney Azərbaycanda var olan Türkçülük Türkiyə’nin bugünkü mühafizəkar, dinçi və durqun milliyətçiliyinə deyil Atatürk dönəmindəki laik, qurtuluşçu, devrimçi və dinamik milliyətçiliyinə bənzər.

Türkiyǝ’dǝki milliyətçi kəsimin qâlib atmosferində Türk Dünyası və Dış Türklər qonusu çox tartışılan bir movzudur və əsâsən bu movzu və ya başqa adı ilə Turançılıq Türkiyə Türkçülüyünün təməl söyləmlərindəndir. Bu çərçivədə ideolojik olaraq Azǝrbaycan’a yaxlaşım olduqca olumlu və yaxşıdır. Ancaq taktik yetərsizliyi ilə bərabər Ameriķa düşmənliyi, Kürd məsələsi və Türkiyə’nin torpaq bütünlüyü movzusu Ulusalçı Solda olduğu kimi Milliyətçi kəsimdə də Güney Azərbaycan dâvâsına mənfi tə’sir qoyur. Bölgənin bugünkü şərtlərində indilik Türkiyə’nin Türkçü kəsimi İran’ın torpaq bütünlüyünü var gücü ilə savunur. Bu çərçivədə İran Türkçülüyünə sǝmpati ilə baxan Türkiyə Türkçülüyü Güney Azǝrbaycan’ın bağımsızlıq mücadiləsinə soyuq yanaşır.

Ordu

Ordu Türkiyǝ’dǝ ən etgin (tə’sirli) siyâsi güc mərkəzlərindən və hətta bir çox fikir sâhibinə görə Türkiyə’nin dərin dövlətidir. Yalnız ordu məsələsi olduqca qarmaşıq və incə bir məsələ olduğu üçün bu qonunu ayrıca bir yazıya buraxırıq və bu qedərinə kifayət edirik ki:

Ordu hələ də Türk milliyətçiliyi və Atatürkçülük anlayışını böyük ölçüdə qoruyur və hələ də Türkiyǝ’dǝ ən önəmli güc mərkəzlərindən biri və bəlkə də ǝn güclüsüdür. Yapılan anketlərə görə ordu xalqın ən çox güvəndiyi qurumdur. Fəqət ordunu etgisiz hala gətirmək və iflic etmək üçün çox ciddi çalışmaların cərəyanda olduğu hiss edilir. Türkiyə’nin içindən və dışından Türk ordusunun üstündə çox ağır basqılar var. Özəlliklə AB ölkələri ordunun siyâsi etginliyidən olduqca rahatsızdırlar və nə olursa olsun ordunu Türkiyə’nin siyâsət səhnəsindən silməyə çalışırlar. Halbuki ordu laik ve Atatürkçü cumhuriyətin habelə Türkiyə torpaq bütünlüyünün əsas qurucusudur. Çox böyük ehtimalla ordunun siyâsət səhnəsindən silinməsi cumhuriyətin çöküşü və Türkiyə’nin parçalanması ilə sonuclanacaqdır. Bu isə istər Anadolu Türklüyü istərsə dǝ Azərbaycan Türklüyü açısından tam bir faciə anlamına gəlir.

Ordunun içində Güney Azərbaycan məsələsinin yetərincə bilindiyi zənn edilmir. Ordu zâbitləri içində bǝ’zi yetgililərin Güney Azərbaycan Bağımsızlığı məsələsinə şəxsi maraq olsa da qurumsal olaraq ordunun necə bir siyâsət izləyəcəyinə dâyir rəsmi və ya qeyr-i rəsmi hər hansı bir fikir bildirilməmişdir. Ancaq yenə də Ameriķanın bölgədəki varlığı və Kürd bölücülüyü nədəni ilə hazırdakı şərtlərdə ordudan qurumsal bir olumlu yaxlaşım mühtəməl görünmür.

Türkiyǝ’nin dış siyâsi dəngələri açısından Güney Azərbaycan Məsələsi

Türkiyə dış politiķa açısından çox zor bir dönəm geçirməkdədir. Avropa Birliyinə üyəlik sürəci və AB’ın Türkiyə’nin önünə qoyduğu ağır şərtlər, sözdə Erməni Soyqırımı, Qıbrıs, Kərkük və Quzey İraq Kürdləri, Qaradəniz bölgəsində Rum Pontus Dövləti, İstanbulda Ruhban Oxulu (Xırıstıyan dini məktəbi) və ǝn önəmlisi Güney Doğuda Kürd terorizm və bölücülüyü sorunları Türkiyə’ni dış politiķa səhnəsində ciddi şəkildə sıxışdırmışdır.

Türkiyə dövləti və milləti bu sorunların bir çoxunun ip ucunu Avropa və Ameriķada axtarırlar və ya hətta doğrudan onları suçlandırırlar. Günümüzdə Türkiyǝ’dǝ Ameriķa antipatisi zirvədə və AB’yə dəstək son anketlərə görə %40’lara düşübdür. Daha indidən AB’yə üyəliyin dəftəri qapanmış kimi nəzərə gəlir. Artıq AB’yə girməyi savunan quruluş çox çətin tapılır. Türkiyə’nin Batı dünyasından qopub Doğuya yaxınlaşma sürəcinin başlandığının bəlirtiləri artıq ortaya çıxmaya başlamışdır.

Ameriķa ilə Türkiyə hər nə qədər istiratejik ortaqlıqları olsa da Ameriķanın bölgədə var olması və hələ İraqdakı uyqulamaları Türkiyə’ni ciddi şəkildə düşündürür. Quzey İraqda bir Kürd dövlətinin qurulması hələ Kərkük kimi bir altın yatağını da içinə alan bir Kürd dövləti Türkiyǝ’yǝ görə tam bir faciədən başqa heç bir şey deyildir. Türkiyəli siyâsətçilərə görə İraqdan sonra İran’ın parçalanma sürəcinə girməsi və Quzey İraq’a tay İran’da da bir Kürd oluşumunun ortaya çıxması Türkiyə’nin parçalanmasına doğru atılan bir addımdır. Türkiyǝ’dǝki gǝnəl inanışa görə Batılı güclərin pılanlarında İran’dan sonra parçalanmanın sırası Türkiyǝ’yǝ gəlir. Türkiyə’nin bütün düşüncə axımları və yetgili qurumlarının bu düşüncə üzərində müttəfiq olduqları görülməkdədir.

İndilik Türkiyǝ’dǝ kiçik bir milliyətçi kəsim Güney Azərbaycan bağımsızlıq mücadiləsinə dəstək verir ki bu kəsim dǝ olduqca kiçik olması ilə birlikdə heç bir quruluş və ya yetgi sâhibi deyildir.

Sonuc

Türkiyə toplumunda (soy olaraq Türk olmayanlar və aşırı dinçi kəsim istisna olmaqla) Türk Dünyasına qarşı bir sevgi və özləm vardır və dolayısıyla Güney Azǝrbaycan’ın bağımsızlıq mücadiləsinə dəstək vermə potensiyası vardır. Yalnız qısa zaman içində bir tərəfdən Güney Azǝrbaycan’dan olan umumi bilgisizlik və bir tərəfdən də Ameriķanın bölgədə olması və Müsəlman millətlərə uyquladığı şiddət nəticəsində Türkiyǝ’dǝ ortaya çıxan Ameriķa düşmənliyi, Kürd sorunu və qismən də Batı dünyasının qarşısında Türkiyə dış politiķasının tıxanmışlığının ortaya qoyduğu şərayitin nəticəsində Türkiyǝ’dǝn çox bir şey gözləyəbilmərik.

Yalnız biz belə inanırıq ki Azərbaycan Milli Hərəkətinin daha ciddi və pıratik bir mərhələyə gəlməsi ilə Türkiyə dövlət və toplumunun da baxışı dəyişməyə başlayacaqdır. Yə’ni daha doğrusu Azərbaycan Milli Hərəkətini hesaba qatmaq məcburiyətində qalacaqdır. Bölgədə Azərbaycan Milləti ilə Türkiyə Millətinin uzun müddətli milli çıxarları böyük ölçüdə örtüşməkdədir və dolayısıla ķiritik (böhran) anda Türkiyə Azərbaycan Milli Hərəkətindən yana tavır almaq zorunda qalacaqdır. Azərbaycan Türkləri ilə İran Kürdləri Batı Azərbaycan üstündə çatışmaya girərsə Türkiyə ən azından İran torpaqlarında meydana çıxan Kürd oluşumunu öz sınırlarından uzaqlaşdırmaq və Türk Dünyası ilə torpaq bağlantısını saxlamaq üçün məcburən Azərbaycan Türklərinin yanında yer alacaqdır.

Yalnız o anın gəlməsi üçün Milli Hərəkət və onun İçində “Azərbaycan Milli Dirǝniş Təşkilatı”nın ciddi teorik və pıratik çalışmalar yürütməsi lazımdır.

Labels:


Read more- Ardı- بقيه- آردي